قرارداد های آتی چیست؟
حسابداری
مفاهیم و مقدمات بازارهای آتی و اوراق خرید معامله
قراردادهاي آتي futures contract : قرارداد آتي توافقنامه اي مبتني بر خريد يا فروش دارايي در زمان معين در آينده و با قيمت مشخص است.
يك سرمايه گذار ممكن است، در ماه مارس به كارگزار خود خريد5000 بوشل ذرت را به تحويل در ماه ژوئيه سفارش دهد. اين دستور باید فوراً به يك معامله گر منتقل شود. امکان دارد، همزمان سرمايه گذار ديگري در كنزاس به كارگزار خود، فروش 5000 بوشل ذرت را به تحويل ماه ژوئيه سفارش دهد. اين سفارشات نيز بايد به معامله گر بورس شيكاگو منتقل شود. با ملاقات حضوري دو معامله گر و توافق بر سر قيمت معين، اين معامله انجام ميشود.
در اين حالت گفته میشود، سرمايه گذار نيويوركي كه توافق كرده است، تا غلات تحويل ماه ژوئيه را بخرد، به اصطلاح موقعيت يا موضع معاملاتي خريد را و سرمايه گذار ديگر كه توافق كرده است، تا غلات تحويل ماه ژوئيه را بفروشد، اصطلاحاً موضع معاملاتي فروش اتخاذ كرده است. قيمت مورد توافق طرفين را قيمت قرارداد آتي میگويند.
موضع معاملاتي خريد long Position : در بازار آتي، افرادي كه مبادرت به خريد قرارداد آتي كنند، به گونه ا ي كه متعهد شوند، در تاريخ انقضا دارايي پايه را تحويل بگيرند، اصطلاحاً میگوییم در موضع معاملاتي خريد قرار گرفته اند.
موضع معاملاتي فروش Short Position : به موقعيت فردي كه قرارداد فروش اوراق بهادر، كالا، ارز و مانند اين ها را منعقد كرده، در قرارداد های آتی چیست؟ حالي كه فاقد آن است، اصطلاحاً short مي گويند.
بازار فرابورس over–the–counter market (OTC ): در كنار بازارهاي سازمان يافته بورس، مجموعه ای از بازارهاي فرابورس وجود دارند؛ كه برخلاف بورسها كه از نظر فيزيكي مكان معيني دارند، اين بازارها، به صورت شبكهاي مبتني بر ارتباطات تلفني و رايانه اي هستند كه معامله گراني را به همديگر مرتبط ميسازند كه نميتوانند به طور حضوري با هم ارتباط برقرار كنند. معمولاً، مكالمات تلفني در بازارهاي فرابورس ضبط مي شوند و در دعاوي حقوقي يا در موارد اختلاف برانگيز بين معامله كنندگان، مورد استناد قرار ميگيرند.
پيمانهاي آتي Forward Contracts : پيمان آتي از آن جهت كه توافقي است مبتني بر خريد يا فروش يك دارايي در زماني معين در آينده و با قيمت مشخص، شبيه قرارداد آتي است. اما وجه تمايز اين دو درآن است، كه قراردادهاي آتي در بورس معامله ميشوند و پيمان هاي آتي در بازارهاي فرابورس. مورد معامله، در پيمانهاي آتي اغلب، ارزهاي خارجي هستند.
قراردادهاي اختيار معامله Option : به طور كلي، ميتوان حق اختيار معامله را به دو دسته تقسيم كرد اختيار خريد و اختيار فروش. يك اختيار خريد Call Option در واقع اين حق (و نه الزام) را به دارنده آن ميدهد، كه دارايي موضوع قرارداد را با قيمت معين و در تاريخ مشخص يا قبل از آن، بخرد.به همين ترتيب، يك اختيار فروش Put Option به دارنده آن این حق را ميدهد، كه دارايي موضوع قرارداد را با قيمت معين و در تاريخ مشخصي و يا قبل از آن بفروشد. قيمتي را كه درقرارداد ذكر ميشود، قيمت توافقی يا قيمت اعمال exercise price (strike price ) گويند. و تاريخ ذكر شده در قرارداد را، اصطلاحاً تاريخ انقضا يا سررسيد اختيار معامله Exercise date or expiration date or maturity مي گويند.
اختيار خريد يا فروش، هر كدام به دو حالت اروپايي و آمريكايي تقسيم ميشود. قرارداد اختيار اروپايي European option فقط در تاريخ سررسيد قابليت اعمال دارد. در حالي كه قرارداد اختيار آمريكايي American option در هر زماني قبل از تاريخ سررسيد يا در تاريخ سررسيد قابل اعمال است.
يك ورقه اختيار معامله به دارنده آن حق يا اختيار انجام كاري را ميدهد؛ نه اينكه او را ملزم به انجام كاري كند. اين ويژگي، وجه تمايز ورقه اختیار معامله از قراردادهای آتي است.
انواع معامله گران: سه گروه مهم معامله گران در بازارهاي قراردادهاي آتي، پيمانهاي آتي و قراردادهاي اختيار معامله عبارتند از: پوشش دهندگان ريسك، سفته بازان و آربيتراژگران.
پوشش دهندگان ريسك Hedgers : پوشش دهندگان ريسك در موقعيتي هستند كه در معرض ريسك مرتبط با تغيير قيمت دارايي اند. آنها از قراردادهاي فوق براي كاهش يا حذف اين ريسك استفاده مي كنند. در پوشش ريسك هزينه يا قيمت دريافتي بابت دارايي پايه، تضمين مي شود ولي اينكه نتيجه ناشي از پوشش ريسك بهتر از حالت، عدم پوشش ريسك باشد، هيچ اطميناني وجود ندارد.
مثالی در مورد پوشش ريسك با استفاده از پيمان هاي آتي: شركت اول باید در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۰ بابت خرید کالا از شرکت انگلیسی مبلغ ۱۰ میلیون پوند پرداخت نماید. شركت دوم در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۰ مبلغ ۳۰ میلیون پوند از مشتری انگلیسی خود دریافت خواهد نمود. نرخ هاي بازار نشان می دهد که استرلینگ سه ماهه آینده را میتوان به ازای هر پوند انگلیس، 5144/1 دلار فروخت و به ازای هر پوند انگلیس، 5149/1 دلار خریداری نمود.
راهبرد پوشش ريسك شركت اول: خرید مبلغ ۱۰ میلیون پوند در بازار پیمان آتی سه ماهه، به منظور تثبیت نرخ مبادله ارزها در نرخ 5149/1 دلار برای مبلغ استرلینگی که خواهد پرداخت.
راهبرد پوشش ريسك شركت دوم: فروش مبلغ 30 میلیون پوند در بازار پیمان آتی سه ماهه، به منظور تثبیت نرخ مبادله ارزها در نرخ 5144/1 دلار برای مبلغ استرلینگی که دريافت خواهد نمود.
مثالی در خصوص پوشش ريسك با استفاده از اختيار معاملات: یک سرمایه گذار1000 سهم مایکروسافت را در اختیار دارد و میخواهد خود را در برابر کاهش احتمالی قیمت سهام در طی دو ماه آینده پوشش دهد. قیمت فعلی سهام مایکروسافت 73 دلار و قیمت اختیار فروش با سررسید در جولای و قیمت توافقی، 65 دلار، معادل 5/2 دلار مي باشد. این شخص ۱۰ قرارداد اختیار فروش (هر قرارداد براي 100 سهم) با هزینه 2500 دلار خریداری مینماید. سرمایه گذار این حق را دارد که در طول دو ماه آینده1000 سهم را حداقل به قیمت 65000 دلار بفروشد.با اينكه انتخاب اين استراتژی2500 دلار هزينه در بردارد، ولي در عوض تضمين ميكند، كه حداقل قيمت فروش قرارداد های آتی چیست؟ سهام براي هر سهم تا زمان سررسيد اختيار، ۶۵ دلار باشد. اگر قيمت بازار سهام کاهش يابد، شخص ميتواند اختيار فروش را اعمال كند و 65000 دلار بابت فروش سهام دريافت كند، كه با كسر هزينه 2500 دلار برای خريداختيار معامله، درآمد خالص وي، مبلغ62500 دلار مي شود. اگر قيمت بازار بیش از۶۵ دلار شود، اختيار فروش اعمال نميشود و منقضي ميگردد.
با اين دو مثال تفاوت بين پيمانهاي آتي و اختيار معاملات براي پوشش ريسك، آشكار ميشود. پيمان هاي آتي براي ايجاد حالت بي تفاوتي نسبت به ريسك طراحي شده ا ند؛ يعني قيمتي را كه پوشش دهنده ريسك برای دارايي پايه دريافت مي كند يا مي پردازد، تثبيت مي كنند. در مقابل، قراردادهاي اختيار معامله تضمين ايجاد ميكنند. این قراردادها براي سرمايه گذاران اين امكان را فراهم ميکنند، که تا خود را در مقابل حركت نامطلوب قيمت، محافظت كنند و در عين حال، از حركت مطلوب قيمتها منتفع شوند. برخلاف پيمانهاي آتي، برای ورود در قراردادهاي اختيار معاملات هزينه هايی جهت قيمت اختيار معامله پرداخت میشود.
سفته بازان Speculate : سفته بازان تمايل دارند كه حركت آتي قيمت دارايي را پيش بيني كنند. قراردادها و پيمانهاي آتی و اختيار معاملات نوعي اهرم ايجاد ميكند. بنابراین سود يا زيان بالقوه آنها افزايش مي يابد.
مثالی در مورد سفته بازي با استفاده از قراردادهاي آتي: سرمایه گذار بر این باور است که پوند انگلیس در برابر دلار آمریکا در طول دو ماه بعد تقویت خواهد شد و براساس همین پیش بینی میخواهد دست به سفته بازی بزند.
1- 250000 پوند با قيمت 411750 دلار بخرد و در حسابی که به آن بهره تعلق میگیرد، سپرده گذاری نماید، به این امید که بعد از دو ماه میتواند آن را به مبلغ گرانتری بفروشد و سود خود را بردارد.
2- در ۴ قرارداد آتی آوریل (هر قرارداد 62500 پوند)، موضع معاملاتی خرید اتخاذ نماید. این کار باعث ایجاد تعهد سرمایه گذار نسبت به خريد 250000 پوند با قيمت 410250 دلار در ماه آوريل می شود. چنانچه نرخ مبادله ارزها در ماه آوریل بیشتر از 641/1 باشد سرمایه گذار سود خواهد برد.
1- اگر نرخ مبادله ارزها در طول دو ماه به 7/1 برسد، سرمایه گذار با اتخاذ راهبرد اول 13250 دلار و با اتخاذ راهبرد دوم 14750 ذلار سود مي برد.
2- اگر نرخ مبادله ارزها در طول دو ماه به 6/1 برسد، سرمایه گذار با اتخاذ راهبرد اول 11750 دلار و با اتخاذ راهبرد دوم 10250 دلار زيان مي كند.
اين دو گزينه اختلاف كمي را در مقدار سود يا زيان در دو حالت مبادله، در بازار نقدي يا بازار آتي، نشان مي دهد. ولي با احتساب بهره در محاسبات باعث مي شود كه سود يا زيان در دو حالت فوق، يكسان باشند. با اين حساب، تفاوت دو گزينه فوق در چيست؟ گزينه اول به يك سرمايه گذاري و پيش پرداخت مبلغ 411750 دلار نیاز دارد. در حالی كه در گزينه دوم، فقط كمي نقدينگي يعني 25000 دلار لازم است.
مثالی از سفته بازي با استفاده از اختیار معاملات: فرض كنيد الان ماه اكتبر است و يك سفته باز پیش بینی ميكند، كه ارزش شرکت آمازون در دو ماه آینده افزايش خواهد يافت. قيمت سهام فوق در حال حاضر، ۴۰ دلار است و يك اختيار خريد دو ماهه با قيمت اعمال ۴۵ دلار، به قيمت ۲ دلار فروخته ميشود. دو راهكار را براي يك سفته باز با سرمايه ۴۰۰۰ دلار وجود دارد: گزينه اول اين است كه ۱۰۰ سهم بخرد. گزينه دوم شامل خريد ۲۰۰۰ اختيار خريد است. فرض كنيد پيش بيني سفته باز درست باشد و قيمت سهم آمازون قرارداد های آتی چیست؟ در ماه دسامبر به 70 دلار برسد. گزينه اول كه خريد سهام بود، 3000 دلار سود ايجاد مي كند اما گزينه دوم بسيار سودآورتر است. يك اختيار خريد بر روي سهام آمازون با قيمت توافقي ۴۵ دلار، درآمدی معادل ۲۵ دلار نصيب سفته باز ميكند، چرا كه ورقه اختيار خريد، او را قادر مي سازد، كه سهام ۷۰ دلاري را با قيمت ۴۵ دلار بخرد. كل سودی كه در روش دوم نصيب سفته باز ميشود 46000 دلار است.
بنابراين سود حاصل از انتخاب استراتژی اختيار خرید، بيشاز ۱۵ برابر سود حاصل در انتخاب استراتژی خريد سهام است. در ضمن، توجه كنيد كه اوراق اختيار خرید، ميزان زيان بالقوه را نيز افزايش مي دهد.
آربيتراژگران: آربيتراژگران از مزاياي تفاوت قيمت بين دو يا چند بازار مختلف استفاده ميكنند. آربيتراژ عبارت است از فرصت دستيابي به سود بدون ريسك،از طریق ورود همزمان در دو يا چند بازار. فرض كنيد، سهامي همزمان در بورس سهام نيويورك و بورس سهام لندن معامله مي شود. همچنين فرض كنيد، قيمت اين سهام در بورس نيويورك ۱۷۲ دلار و در بورس لندن ۱۰۰ پوند است. اگر نرخ مبادله پوند و دلار، برابر 75/1 دلار براي هر پوند باشد، آنگاه آربيتراژگر ميتواند با خريد مثلاً ۱۰۰ سهام از بورس نيويورك و فروش آن سهام در بازار لندن به سود بدون ريسك 300 دلار دست پيدا كند.
اين متن خلاصه اي است از فصل اول كتاب مباني مهندسي مالي و مديريت ريسك نوشته جان هال و ترجمه سجاد سياح و علي صالح آبادي است كه بر خواندن مثالهاي بيشتر و درك بهتر مفاهيم لازم است حتما به كتاب مراجعه گردد.
Futures Contract
قراردادی می‌باشد که موضوع آن دارایی مالی و یا کالا می‌باشد و تحت شرایط این قرارداد تحویل کالا و یا دارایی در تاریخ مشخصی در آینده انجام خواهد شد. در قراردادهای آتی الزامات و شرایط دقیقی از جمله نوع و میزان کالا موجود می‌باشند. میزان مجاز انحراف در این قراردادها بسیار کم می باشند. در این قراردادها هچنین شرایط خاصی برای پرداخت ها و پرداخت هزینه‌های حمل و نقل وجود دارند.
دیگر واژه‌های این موضوع
مقالات تحلیل با این موضوع
معاملات آنلاین
- معامله با سیگنال
- پلتفرم‌ها و آپلیکیشن‌ها
- سرمایه گذاری
- واریز و برداشت وجوه
تجزیه و تحلیل بازار
- اخبار FXStreet
- سیگنال‌های تجاری Autochartist
موارد دیگر
- اطلاعات تماس
- قراردادها و قوانین
- سوالات متداول
- تالار گفتگو
© 1998-2022 Alpari Limited
برند آلپاری:
Alpari Limited, Suite 305, Griffith Corporate Centre, Kingstown, Saint Vincent and the Grenadines, is incorporated under registered number 20389 IBC 2012 by the Registrar of International Business Companies, registered by the Financial Services Authority of Saint Vincent and the Grenadines.
آلپاری عضوی از کمیسیون مالی می باشد , که یک سازمان بین المللی مرتبط با حل و فصل شکایات در صنعت سرویس های مالی در بازار فارکس است.
ریسک پذیری: قبل از شروع کار باید با شرایط و ریسک‌های بازار آشنایی کامل داشته و به سطح تجربیات و مهارت خود اطمینان داشته باشید
نرخ بهره و قراردادهای آتی
نرخ سود، مقداری است که یک وام دهنده برای استفاده از درصد اصلی دارایی می خواهد. نرخ سود معمولا در بازه ای سالانه اعلام می شود که به آن، نرخ درصد سالانه (APR) می گویند. دارایی های قرض گرفته شده می توانند شامل پول نقد، کالاهای مصرف کننده، یا دارایی های بزرگ مثل ساختمان یا خودرو باشد.
قرارداد آتی چیست
قرارداد آتی، توافقی قانونی به منظور خرید یا فروش یک کالا یا دارایی با قیمت از پیش تعیین شده در زمانی مشخص در آینده است. قراردادهای آتی از نظر کیفیت و کمیت برای تجارت های آتی، بهینه سازی شده اند. خریدار قرارداد آتی وظیفه دارد که در زمان اتمام قرارداد، کالای مورد نظر را خریداری کند. فروشنده قرارداد آتی باید کالای مورد نظر را در زمان اتمام قرارداد فراهم کند.
درک و فهم نرخ سود
بهره معمولا به شکل اجاره یا وام قرض به گیرنده به منظور استفاده از یک دارایی است. در مورد دارایی بزرگ، مانند یک ساختمان یا خودرو، نرخ قرض می تواند نقش نرخ سود را ایفا کند. هنگامی که نهاد قرض گیرنده توسط قرض دهنده، کم ریسک تشخیص داده شود، نرخ سود کمتری از او خواسته می شود. در صورتی که پرریسک دیده شود، باید نرخ سود بیشتری بپردازد.
برای وام ها، نرخ سود بر روی مقدار وام اعمال می شود. نرخ سود برای وام گیرنده، هزینه بدهی و برای وام دهنده، نرخ بازگشت است.
نرخ سود در کجا به کار می رود؟
نرخ های سود بر روی بسیاری از تراکنش های گرفتن یا دادن قرض اعمال می شود. اشخاص به منظور خرید خانه، تامین مالی پروژه ها، اجرا یا تامین مالی کسب و کارها، یا پرداخت شهریۀ دانشگاه، پول قرض می گیرند. کسب و کارها برای تامین مالی پروژه ها و توسعه عملیات خود با خرید دارایی های ثابت و بلند مدت، مانند زمین، ساختمان ها و ماشین آلات، وام می گیرند. پول قرض گرفته شده می تواند در تاریخی مشخص به طور کامل یا در بازه های منظم، پرداخت گردد.
پول ارزش زمای دارد و پول هزینه دارد که این امر ملزوم به بازپرداخت معمولا بیشتر از مقدار قرض گرفته شده است. بدین دلیل که وام دهندگان در زمان وام داری، برای کاستی استفاده از پول نیاز به غرامت دارند. وام دهنده می توانست به جای فراهم کردن وام، آن را سرمایه گذاری کند و از آن کسب درامد کند.
نرخ سود مرکب (بهره مرکب)
برخی وام دهندگان سود مرکب را ترجیح می دهند، این بدین معناست که وام گیرنده سود بیشتری پرداخت می کند. سود مرکب که به آن سود در سود نیز می گویند، هم بر مقدار اصلی و هم بر سودهای قبلی اعمال می شود.
سود مرکب شده به هنگام ترکیب از سود ساده بیشتر است. سود مقدار اصلی و سود دریافتی قبل، بصورت روزانه، ماهانه، سه ماهه، شش ماهه، سالانه و یا بطور پیوسته دریافت می گردد. برای زمان های کوتاه، محاسبه سود در هر دو روش مشابه خواهد بود. با این حال، با افزایش مدت وام دهی، تفاوت بین دو روش محاسبۀ سود نیز افزایش می یابد.
هنگامی که یک سازمان با حساب پس انداز پول ذخیره می کند، بهرۀ مرکب آن قابل قبول است.
هزینۀ بدهی وام گیرنده
در حالی که نرخ های سود به درآمد حاصل از بهره وام دهنده اشاره می کنند، به گیرنده وام نیز بدهی تحمیل می نمایند. سازمان ها، هزینۀ قرض را با حقوق سهامداران، مانند پرداخت سود سهام، به منظور تشخیص اینکه کدام منبع نقدینگی ارزان تر است، مقایسه می کنند. از آنجایی که کمپانی ها به وسیله پرداخت بدهی و یا حقوق سهامداران، سرمایه خود را نقد می کنند، هزینۀ سرمایه به منظور بهینه سازی ساختار آن ارزیابی می شود.
توصیف قرارداد آتی
"قرارداد آتی" و "آتی" به یک مفهوم برمی گردند. وقتی کسی نام "قرارداد آتی" را می آورد، منظورش نوعی خاص از قرارداد آتی مانند نفت، طلا، اوراق مشارکت یا شاخص S&P 500 است. "آتی" مفهومی کلی تر دارد، و معمولا کل بازار را هدف می گیرد.قرارداد های آتی چیست؟
تجارت قراردادهای آتی
تاجران خرد و مدیران سبد سهام به تحویل یا دریافت دارایی علاقه ای ندارند. قراردادهای آتی می توانند صرفا با هدف سود تجارت شوند، تا زمانی که تجارت قبل از انقضای قرارداد به اتمام برسد. بسیاری از قراردادهای آتی در سومین جمعۀ ماه منقضی می شوند، اما قراردادها متفاوت اند، پس قبل از تجارت هر قرارداد، مشخصات آن را بررسی کنید.
سود یا زیان تجارت با تغییر ارزش قرارداد، دچار نوسان می شود. اگر زیان آن خیلی زیاد باشد، گارگزار از تاجر برای پوشش آن، درخواست هزینه می کند. به این کار، حاشیۀ نگهداری می گویند. سود یا زیان نهایی تجارت وقتی معلوم می شود که تجارت به پایان برسد.
شرکت گروه مشاوران مدیریت فرایند نگر هوشمند، با کفشهای شما قدم می زند.
قرارداد های آتی چیست؟
بازار آتی چیست ؟
از مواردی که ذهن بسیاری از سرمایه گذاران و تازه واردان به بازار بورس را به خود مشغول می کند، بازار آتی است. سرمایه گذاران معمولا با نکات و قوانین بازار آتی آشنا نیستند. لذا می بایست تمامی این نکات را بیاموزند تا در بازار آتی ضرر نکنند و بتواند با رعایت قوانین این بازار کسب سود کنند. سررسید قرارداد، اندازه قرارداد، کالای مورد معامله، جریمه عدم ایفای تعهدات یکی از طرفین، ریسک ها و فرصت ها از جمله این مشخصه ها محسوب می شوند .
مقدمه ای در خصوص بازار آتی
بورس به دو نوع اوراق بهادار و بورس کالا تقسیم بندی می گردد. در ادامه می خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که بازار آتی چیست؟
جالب است که بدانید، واژه «آتی» به معنای آینده است. بنابراین شما باید قیمت کالا را در آینده پیش بینی و بر اساس آن در زمان حال معامله کنید. اما چگونه؟ با ما همراه باشید تا به تمامی ابهامات و سوالات پاسخ دهیم .
قرارداد آتی چیست؟
برای آنکه بتوان به طور شفاف تری بازار آتی را برای علاقه مندان و سهامداران بازار بورس و سرمایه توضیح دهیم؛ می توان این گونه گفت که بازار آتی یکی از زیر مجموعه های بورس کالا به حساب می آید که معمولا کالاهایی مثل سکه، طلا، زعفران و زیره در آن معامله می شود. قرارداد آتی قراردادی است که طرفین ، کالای مشخصی را برای زمانی مشخص در آینده، با قیمتی مشخص معامله می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. در این قراردادها خریدار متعهد به دریافت کالا و فروشنده متعهد به تحویل کالا در زمان سررسید می شود .
زمان تحویل، اندازه و میزان کالا، کیفیت کالا و تمام جزییات توسط بورس کالا از پیش برای خریداران و فروشندگان مشخص می شود. خریداران و فروشندگان قراردادهای آتی می توانند با پرداخت مبلغ کمی از ارزش معامله نسبت به خرید یا فروش قطعی آن کالا در آینده اقدام کنند و همین امر ابزاری برای کاهش ریسک به حساب می آید .
با رسیدن زمان تحویل، خریدار کالا را از فروشنده تحویل می گیرد و باقیمانده وجه از حساب خریدار به حساب فروشنده منتقل می شود. اما حتما از خود سوال خواهید کرد که چنین قراردادهایی چه منفعتی دارد و اصولا چرا کالایی را که قصد خرید آن را داریم، باید در یک زمان دیگری خریداری نماییم؟ سوالات متعددی در این زمینه است. ضمن اینکه این نوع از قرارداد ویژگی ها و قوانین خاص خودش را دارد که یک سرمایه گذار حتما می بایست تمامی قوانین رایج در بازار آتی را بداند قرارداد های آتی چیست؟ و سپس وارد چنین معامله ای گردد تا در این بازار پرمنفعت با عدم شناخت کافی متضرر نشود .
این نوع معامله برای افرادی مثل کشاورزان و تولیدکنندگانی که قصد دارند ریسک خود را کم کنند بسیار مفید است. کشاورزی که می خواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان است و کارخانه ای که می خواهد برای برنامه ریزی و بودجه بندی، مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند، می توانند از قرارداد آتی آن کالا برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند .
نکات و قوانین رایج در بورس آتی
برای انجام دادن هر معامله ای در بازار آتی قبل از هر چیز می بایست نکات و قوانین رایج در آن را به صورت کامل آموخت تا با بهره مندی از این نکات و قوانین راه خود را در بازار بورس و سرمایه هموار ساخت. تا قبل از این فهمیدیم که قرارداد های آتی چیست؟ قراردادی را قرارداد آتی می گویند که در طی آن فروشنده متعهد و ملتزم می گردد که در سررسیدی معین، مقداری معین از کالای مشخص را به قیمتی مشخص شده به فروش رساند و در مقابل آن خریدار نیز متعهد می گردد که همان کالای مذکور را با همان مشخصات توافق شده در سررسید معین خریداری نماید . بنابراین هر دو طرف قرارداد می بایست به تعهدات خویش متعهد باشند و مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه نزد اتاق پایاپای بگذارند. البته این مبلغ طبق تغییرات قیمت ممکن است تغییراتی را در خود ببیند ولی آنچه مهم است این مسئله است که دو طرف قرارداد بایستی هر یک مبلغی مشخص را در این اتاق بگذارند تا هر دو خیالشان در انجام معامله راحت و آسوده گردد .
طبق این تعریف چند نکته را در مورد بازار آتی آموختیم. در ادامه توضیحات اجمالی دیگری در خصوص کالای مورد معامله در بازار آتی خواهیم داد. این نکته نیز در بازار آتی بسیار حائز اهمیت است که می بایست در زمان سررسید قرارداد هر دو طرف نسبت به تعهدات خود مقید باشند. حال این سوال پیش می آید اگر یکی از طرفین نسبت به تعهدات خویش وفادار نباشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این سوال نیز بایستی به صورت شفاف توضیح داده شود تا در بازار آتی تقریبا به تمامی سوالات و ابهامات پاسخ داده شود و ذهن سرمایه داران در این باب کاملا باز گردد و با دیدی باز وارد معامله گردند. نکته مهمی که هست، بازار آتی برای افراد کم ریست زیاد مناسب نمی باشد .
نماد معاملاتی در بازار آتی به چه صورت است؟
تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا به صورت استاندارد و مشخص توسط بورس تعیین میشود و فقط برای سررسیدهای معینی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد. هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود. هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است و تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند . به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFME98 نشان دهنده قرارداد آتی زعفران نگین تحویل مهر 98 است .
چه کالا هایی در بازار آتی معامله می شود؟
در حال حاضر در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی مورد معامله قرار می گیرند. اندازه هر قرارداد آتی زعفران 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است.به عبارتی با اخذ یک موقعیت در قرارداد های آتی چیست؟ زعفران ، 100 گرم و در زیره 100 کیلوگرم معامله کرد. بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد
شاخص های بازار آتی
ویژگی های کلی قرارداد آتی به این قرار است :
1. سررسید قرارداد
تاریخ سررسید قرارداد در بازار آتی به صورت استاندارد و توسط بورس کالا تعیین می گردد .
2. اندازه قرارداد
میزان حداقل خرید و فروش است که توسط بورس کالا قبل از بازگشایی سررسید معاملاتی اطلاع رسانی می شود. میزان خرید و فروش می بایست ضرایبی صحیح از اندازه قرارداد باشد .
3. کالای مورد معامله
از ابتدای معاملات آتی تا سال 1397 عمده معاملات بازار آتی مختص سکه بود ولی پس از تعلیق معاملات آتی سکه در سال 97،در حال حاضر معاملات زعفران و زیره سبز در حال انجام است .
اگر یکی از دو طرف قرارداد به تعهدات خویش وفادار نباشد، ملزم به پرداخت جریمه خواهد شد. این جریمه معمولا معادل یک درصد ارزش کل قرارداد طبق قیمت تسویه همان روز معامله در قرارداد آتی است .
قرارداد آتی چیست؟ + نحوه معامله
تصور کنید شما به کالای الف نیاز دارید، ولی حدس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌زنید که این کالا در سه ماه آینده گران خواهد شد. از طرفی فروشنده کالا تصور می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند قیمت آن در سه ماه آینده کم خواهد شد. بنابراین شما به عنوان خریدار با فروشنده قراردادی تنظیم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید که به موجب آن در ازای یک قیمت توافقی، فروشنده موظف است تا آن کالا را در سه ماه بعد به شما تحویل دهد. در چنین معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از هر دو رویداد، گران شدن و ارزان شدن میتوان سود کسب کرد. به چنین قراردادهایی، قرارداد آتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند. سؤال این‌‌‌‌‌‌‌‌‌جاست که این معاملات چگونه انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و چه مزایایی دارند؟
ابزار مشتقه چیست؟
مفهومی به نام ابزار مشتقه در بورس وجود دارد که قرارداد آتی یکی از این ابزارها است. ابزار مشتقه، یکی از ابزارهای مدیریت ریسک در بازار سرمایه است. هنگامی که صنایع از راه فروش سهام، نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند سرمایه مورد نیاز خود را تأمین کنند، باید افراد بیشتری را برای جذب سرمایه به طرف خود قرارداد های آتی چیست؟ جذب کنند. این یکی از دلایل به وجود آمدن ابزارهای مشتقه است. قرارداد آتی یکی از انواع ابزار مشتقه بوده و با فراهم آوردن امکان خرید و فروش اعتباری، ریسک نوسانات را در بازار کنترل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
قرارداد آتی چیست و چگونه انجام میشود؟
همان‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور که از عبارت قرارداد آتی پیدا است، قراردادی است که امروز بسته میشود، اما دو طرف معامله را متعهد به اجرای تعهدات خود در آینده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. با توجه به آنچه گفتیم و مثالی که در ابتدا آورده‌‌‌‌‌‌‌‌‌شد، تعریف قرارداد آتی به شکل زیر خواهد بود. قرارداد آتی، یک توافقنامه است که در آن نوع کالا، قیمت توافقی و زمانی برای انجام معامله مشخص شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌است. این قرارداد در زمان جاری برای زمانی در آینده منعقد میشود. در زمان انعقاد قرارداد نیاز نیست فروشنده دارایی را داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد، و تنها برای زمان سررسید چنین شرطی وجود دارد.
قرارداد آتی بر سر چه کالایی انجام میشود؟
قرارداد آتی را میتوان بر سر کالاهای اساسی(کامودیتی)، مانند نفت و محصولات کشاورزی منعقد کرد. همچنین قراردادهای آتی مالی نیز وجود دارند که بر سر ارز، شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سهام و نرخ بهره منعقد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند.
نحوه انجام قرارداد آتی
با مثالی که در بالا آوردیم، مشخص شد که قرارداد آتی چگونه انجام میشود. حال نوبت به معرفی فاکتورهایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد که در انعقاد قرارداد آتی وجود دارند.
- تعیین نوع دارایی
دیدیم که چه نوع کالاها و دارایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند در قراردادهای آتی معامله شوند. در قرارداد باید مشخص باشد که نوع دارایی پایه چیست. دارایی که به موجب قرارداد معامله میشود، دارایی پایه نام‌‌‌‌‌‌‌‌‌دارد. - حجم قرارداد
حجم یا اندازه قرارداد، مقدار استاندارد دارایی پایه است که میتواند مقدار قراردادهای آتی معامله شود. مقدار مجاز حجم معامله در قراردادهای آتی این یکی از قوانینی است که توسط بازار بورس، برای هر دارایی مشخص میشود. - تاریخ انقضا
تاریخ انقضا یا سررسید قرارداد که مشخص می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند دو طرف در چه تاریخی باید تعهدات خود را اجرا کنند نیز از موارد مهمی است که باید در قرارداد ذکر شود.
مقدار وجه تضمین، میزان نوسان قیمت روزانه، سقف حجم هر سفارش، سقف مجاز موقعیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های باز و کارمزد، از دیگر مواردی هستند که باید در سند قرارداد قرارداد های آتی چیست؟ آتی ذکر شوند.
ویژگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
- وجود قوانین و مقررات
ممکن است به نظر برسد در قراردادهای آتی دو طرف معامله با هر قیمت و هر بازه زمانی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند توافقنامه تنظیم کنند. اما چنین نیست. قوانینی وجود دارد که بسته به نوع کالا و قرارداد، محدودیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی در معامله اعمال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. همچنین به قرارداد های آتی چیست؟ دلیل انجام این معاملات در سامانه بورس، شفافیت قیمتی وجود دارد و شرایط برای همه سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران یکسان است. - اتاق پایاپای
معاملات در جایی به نام اتاق پایاپای انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. اتاق پایاپای در واقع نماینده بازار بورس در معاملات آتی است. هنگامی که قرارداد آتی منعقد میشود، پولی به نام وجه تضمین در این اتاق پرداخت میشود تا ریسک معامله کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده و اعتبار تضمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده باشد. - کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردن ریسک بازار
یکی از ویژگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قرارداد آتی، پوشش ریسک بازار است. اینکه قیمت آینده امروز تعیین میشود باعث کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن ریسک و نوسانات بازار است. - وجود اهرم در معاملات
با وجود اهرم، این امکان به وجود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید که افراد با پرداخت هزینه، کمتر از ارزش واقعی معامله را انجام دهند. چنین امکانی باعث به‌‌‌‌‌‌‌‌‌دست آ.ردن سود زیاد میشود. البته ریسک این معاملات بسیار بالا است و در صورت وقوع ضرر و زیان نیز تأثیر آن بسیار زیاد خواهد بود. - امکان سود بردن در دو حالت کاهش و افزایش
در معاملات معمول بورس چنانچه سهام شما دچار افت قیمت شود، ضرر و چنانچه با افزایش قیمت روبرو شود، سود به همراه خواهد داشت. پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی شما از آینده در بورس تأثیری ندارد، مگر اینکه با پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی کاهش قیمت از بازار خارج شوید. اما قراردادهای آتی با توجه به پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی افراد ایجاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. یعنی اگر پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید قیمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابند و این اتفاق رخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد، سود خواهید کرد چرا که گفته شما رخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌داده است. همین موضوع در مورد افزایش قیمت نیز وجود دارد.
قرارداد آتی سبد سهام
قرارداد آتی سبد سهام، امکانی است که از طرف بازار بورس برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری برروی شاخص بورس فراهم شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌است. به این معنی که نوسانات شاخص باعث ضرر یا سودآوری میشود. در این معاملات برخلاف قرارداد آتی معمول که پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر معرفی کردیم، امکان تحویل کالا وجود ندارد. یکی از ویژگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خوب این قرارداد، امکان کسب سود از تحلیل شرایط کلا اقتصاد بدون در نظر گرفتن تک تک شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها است.
سخن پایانی
قراردادهای آتی، به دلیل ایجاد امکان معامله برای افراد با سرمایه کم و همچنین سودآوری بالا در صورت عملکرد مناسب، از محبوبیت برخوردارند. این معاملات با هدف پوشش ریسک بازار به وجود آمده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. مسئله اصلی در انجام این معاملات توانایی تحلیل و پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی است. چنانچه تحلیل درستی از بازار صورت بگیرد، احتمال سودآوری بالا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود. برای بالا بردن توان تحلیل، باید در ابتدا بازار را به خوبی بشناسید. بنابراین استفاده از آموزش بورس بسیار راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گشا است.
برای یادگیری “ابزار مشتقه” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
