تجارت الکترونیکی چیست

تجارت‌ الکترونیک‌ به‌ معنی‌ اطلاع‌رسانی، تبلیغات‌ و خریدوفروش‌ کالاها و خدمات‌ و حفظ‌ و برقراری‌ روابط‌ تجاری‌ ازطریق‌ سیستم‌های‌ مخابراتی‌ و ابزارهای‌ پردازش‌ داده‌ها است.
انجمن بازاریابی آمریکا

مزایا و معایب تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک را می توان به انجام هرگونه امور تجاری بصورت آنلاین و از طریق اینترنت تعبیر کرد. به عبارت دیگر به هر گونه معامله ایی که در آن خرید و فروش کالا یا خدمات از طریق اینترنت انجام شود تجارت الکترونیکی گفته میشود که مفهوم گسترده تر آن کسب وکار الکترونیک می باشد.

این مدل از کسب وکار در مدت کوتاهی از آغاز پیدایش تا کنون رشد قابل توجهی در کشورهای پیشرفته داشته و پیش بینی میشود با سرعت شگفت انگیزی این رشد در سطح جهانی ادامه داشته باشد.

تجارت الکترونیکی در ایران

مدل کسب وکار اینترنتی در ایران می توان گفت که در مراحل اولیه خود قرار دارد اما اهمیت و لزوم استفاده از فناوری اطلاعات باعث شده تا قوانین مورد نیاز این عرصه تدوین شده و دوره ها و کارگاههای آموزشی مختلف بیشتری در این زمینه برگزار شوند. یکی از عواملی که باعث شده کاربران ایرانی اطمینان لازم جهت خریدهای آنلاین را نداشته باشند میزان امنیت موجود در شبکه های داخلی و بعضا جهانی است.

نماد اعتماد، تحویل درب منزل یا گارانتی 7 روزه تعویض یا پس گرفتن کالا و بازگشت وجه روشهایی است درجهت جلب اعتماد کاربران.

مزایای تجارت الکترونیک

قیمت مقرون به صرفه

با رشد تجارت الکترونیکی و الکترونیکی شدن تمامی تراکنش ها و معاملات، تمامی شرکت ها و فروشگاه ها ناچارند جهت جذب مشتری قیمت خودرا پایین بیاورند و در این زمینه با هم رقابت داشته باشند. در حقیقت با دنبال کردن روش سود کمتر، فروش بیشتر ، این موقعیت برای کاربر و یا مشتری فراهم میشود که کالای مورد نظر خود را با قیمت عادلانه و مقرون به صرفه ای نسبت به فروشگاه های سنتی تهیه کند.

حاشیه سود بیشتر

با توجه به حذف واسطه ها و هزینه های اولیه مانندمکان، حاشیه سود بیشتر میشود و فروشنده سود بیشتری خواهد داشت.

بهره وری بیشتر

بهره وری برای هر دو طرف معامله تجارت الکترونیکی چیست یعنی فروشنده وخریدار خواهد بود. زیرا خرید آنلاین باعث ذخیره وقت شده و خرید را راحت تر می کنددر نتیجه هم کاربر و هم فروشگاه سود میکنند.

مقایسه سریع

فروشگاه های اینترنتی به شما این امکان را میدهدکه بتوانید که کالای مورد نظر خود را با کالاهای مشابه از نظر قیمت و یا خصوصیات وگزینه های دیگر مقایسه کنید و درنهایت خریدی هوشمندانه و با صرفه داشته باشید. ضمن اینکه در وقت و پول خود صرفه جویی کرده اید.

سود اقتصادی

برای راه اندازی کسب و کار اینترنتی، تنها نیازبه یک وب سایت با ضریب امنیت بالا دارید تا بتوانید محصولات و کالاهای خود را عرضه کنید. در نتیجه نیاز به هزینه کردن برای تهیه مکان و هزینه های جانبی آن ندارید.

از مزایای دیگر خرید های آنلاین این است کهمشتری می تواند در هر زمانی خرید خود را انجا م دهد و محدود به ساعات کاری فروشگاه نخواهد شد. ضمن اینکه نیازی نیست برای تهیه کالای خود مسافت های طولانی را طی کند.

معایب تجارت الکترونیک

امنیت

نحوه پرداخت وجه و انجام تراکنش های الکترونیکی باید مطمئن و امن باشد. وب سایت با معتبر بوده و با تکیه بر این اعتبار، مشتریان بتوانند خرید خود را با اطمینان انجام دهند. یکی از روشهای جلب اعتماد مشتریان دریافت گواهی الکترونیکی یا نماد اعتماد – enamad - است که جهت اطمینان سازی واعتماد سازی و احراز هویت در فضای مجازی به صاحبان کسب وکارهای آنلاین اعطا میشود.

مقیاس پذیری

در فضای مجازی همه چیز به سادگی مورد مقایسه قرار میگیرد. چنانچه نحوه خدمات رسانی و پشتیبانی شما ضعیف باشد و یا ازاستانداردهای لازم برخوردار نباشد مشتریان خود را برای همیشه از دست خواهید داد.

امنیت داده ها

فراهم کردن امنیت مشتریان و حفاظت از داده ها واطلاعات آنها امری بسیار ضروری است و باعث جلب اعتماد آنها میشود. عدم موفقیت دراین زمینه به معنی ترد شدن از دنیای تجارت الکترونیک است. نحوه فراهم کردن امنیت در تجارت الکترونیک نیاز به تخصص و مهارت و مشاوره با متخصصان این حوزه دارد. اماشاید مطالعه در این زمینه نیز به آگاهی شما در این زمینه کمک کند.

معرفی کتاب - امنیت در تجارت الکترونیکی - انتشارات ادیبان روز

این کتاب ضمن بررسی مفاهیم پایه امنیت اطلاعات و تجارت الکترونیکی به موضوع تهدیدها و آسیب پذیری های رایج در این فضا پرداخته و راه کارهای لازم را برای رفع و مواجهه با آنها پیشنهاد کرده است. مقوله کنترل ها، ساز و کارها، خدمات و فناوریهای امنیتی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است.

از دست دادن مشتریان

افرادی که بسیار ریز بین و سخت پسند هستند قطعا از طریق اینترنت و تنها با دیدن عکس کالای مورد نظر اقدام به خرید آن نخواهند کرد درنتیجه این دسته از مشتریان که قشر وسیعی هستند را از دست خواهید داد.

سرویس مشتریان و مشکلات آن

در تجارت الکترونیک به دلیل عدم ارتباط مستقیم با مشتری و مصرف کننده که یکی از عوامل مهم در تجارت است ، باعث عدم موفقیت درتجارت میشود.

این معایب غیر قابل اجتناب نیستند و با مدیریت خوب می توانیم آنها را تاحدی کم رنگ تر کنیم و از مزایای این نوع تجارت بیشتر بهره ببریم.

تجارت الکترونیکی چیست

آشنایی با بازار کار، دروس و ادامه تحصیل در رشته منطق

آشنایی با دروس ، بازار کار و آینده شغلی رشته سم شناسی

یک مهندس رشته کنترل چه کاری انجام می دهد؟

آشنایی با رشته روابط عمومی؛ رشته ای مفید و پر درآمد

دروس ، آینده شغلی و ادامه تحصیل در رشته پزشکی هسته ای

بازار کار، دروس و آینده شغلی رشته ژئوفیزیک

بازارکار، آینده شغلی و دروس رشته رسوب شناسی

اگه قصد سفر به مشهد رو داری همین حالا رزرو کن!

اینجوری دیگه از بی نظمی دندونات خجالت نمیکشی!

آشنایی با رشته تجارت الکترونیک

معرفی رشته تجارت الکترونیک

همه چیز درباره رشته تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیکی به شکل امروزی در سال 1991 میلادی محقق شد. از آن زمان هزاران هزار کسب و کار و تجارت وارد این دنیا شده اند. در واقع تجارت الکترونیکی برای آسان سازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیک تعریف می شود.

خرید، فروش و تبادل هر گونه کالا، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه های رایانه ای یا انجام مبادلات تجاری در یک قالب الکترونیکی، تجارت الکترونیک نامیده می شود. تجارت الکترونیک با استفاده از شبکه های رایانه ای، معاملات تجاری را ساده کرده و به آن سرعت می بخشد. تجارت الکترونیک دربرگیرنده هرگونه تجارت و تعامل مدیریتی است که با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات صورت می گیرد.

تجارت الکترونیکی به عنوان یکی از مبحث های مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تاکید بسیاری از کارشناسان بوده و با سرعت در حال جایگزین شدن با تجارت سنتی است و بسیاری از کشورها، بهره مندی از آن را سرلوحه استراتژی های بازرگانی خود قرار داده اند. چراکه درآمدهای ناشی از تجارت الکترونیک مختص به یک جامعه کوچک نمی باشد و سیستم با یک مارکت بزرگ روبرو است.

رشته تجارت الکترونیک چیست ؟

این رشته، شاخه ای از رشته فناوری اطلاعات است که از مقطع کارشناسی ارشد به بعد، در دانشگاه ها ارائه می شود. البته، در تمامی دنیا، این رشته یکی از گرایش های مدیریت و بازاریابی بوده و به نظر هم ارتباط ما، بین رشته تجارت الکترونیک و رشته های مدیریت و بازاریابی، بیشتر بوده و منطقی تر به نظر می رسد. اما به هر صورت در ایران، فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان پیش زمینه و پایه این رشته در نظر گرفته شده است، تجارت الکترونیک یکی از مبحث های مهم این رشته بوده و در حال پرورش تعداد بسیار زیادی از دانشجویان و علاقه مندان به این زمینه می باشد.

با پیشرفت هایی که تکنولوژی در سال های اخیر با آن مواجه بوده، گرایش و تمایل افراد و سازمان ها برای پیاده سازی این بخش از تجارت، بدیهی به نظر می رسد. با افزایش استفاده از فضاهای دیجیتال، تجارت سنتی به سرعت در حال جایگزنی با تجارت الکترونیک بوده و در سراسر دنیا بهره مندی از این نوع تجارت و ارتباطات اقتصادی، به سرعت رو به پیشرفت است.

ابعاد تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک شامل 3 بعد اصلی است، نوع محصول، روش تحویل و فرایندهای موجود. درصورتی که تمام این ابعاد در بستر دیجیتال صورت پذیرند، این نوع کسب و کار به صورت کامل با عنوان تجارت الکترونیک یاد می شود، اما اگر برخی از آنها به صورت دیجیتال و برخی به صورت فیزیکی صورت بگیرند، کسب و کار به صورت کامل در بستر تجارت الکترونیک نیست و تجارت الکترونیک جزئی نامیده می شود.

رشته تجارت الکترونیک چیست ؟

هدف از گرایش تجارت الکترونیک

هدف از گذراندن دوره ارشد تجارت الکترونیکی ارائه درکی مناسب از فناوری های مرتبط با شبکه های کامپیوتری، مهارت در طراحی و تولید سیستم های مالتی مدیا برای توزیع در سطح شبکه و آگاهی از ابزارها و روش های مورد نیاز برای تغییر وظایف تجارتی و مدیریتی از طریق انجام معاملات به صورت الکترونیکی است.

دوره کارشناسی ارشد تجارت الکترونیک فارغ التحصیلانی با دانش فنی، مهارتهای خلاق و توانایی تجاری خلق می کند تا بتوانند از پتانسیل عظیم بازاریابی در شبکه های رایانه ای بهره برداری نمایند.

دروس رشته تجارت الکترونیک

- تعداد کل واحدها : 32 واحد

- دروس اصلی : 18 واحد

- دروس اختیاری : 6 واحد

- پایان نامه : 6 واحد

دانشجویان در گرایش کارشناسی ارشد تجارت الکترونیک باید 32 واحد درسی را بگذرانند که نحوه گذراندن این واحد ها به صورت تجارت الکترونیکی چیست زیر است:

1) در دوره کارشناسی ارشد در صورت تایید استاد راهنما و دانشکده، دانشجو می تواند حداکثر یک درس خود را از سایر گرایش های مهندسی کامپیوتر یا حتی سایر رشته ها اخذ نماید.

2) در دوره های کارشناسی ارشد آموزش محور نرم افزار، دانشجو باید 2 واحد درس سمینار را بگذراند و معادل واحد پایان نامه (6 واحد)، درس از گرایش نرم افزار اخذ نماید.

3) با توجه به تحولات سریع علم و فناوری در رشته مهندسی کامپیوتر درس هایی تحت عنوان مبحث های ویژه در گرایش های مختلف کارشناسی ارشد کامپیوتر تعیین شده است که حوزه های ویژه و جدید (با تصویب محتوی در دانشکده مهندسی کامپیوتر) تحت عنوان دروسی با نام مباحث ویژه، به صورت موقت قابل ارائه است که دانشگاه بتواند با تحولات علمی همگام گردد.

فارغ التحصیلان دوره ارشد تجارت الکترونیک مهارت هایی را در زمینه های زیر کسب خواهند کرد:

– دارای دانش فنی، مهارت های خلاق و توانایی تجاری بوده و می توانند از پتانسیل عظیم بازاریابی در شبکه های رایانه ای بهره برداری نمایند.

- راه اندازی سیستم‌ های تجاری بر مبنای فناوری اطلاعات

- برنامه ریزی عرضه و تقاضا در زنجیره های تجاری

- راه اندازی سیستم های اطلاعات هوشمند

آینده ی شغلی رشته تجارت الکترونیک

بازار کار تجارت الکترونیک در ایران

در سال های اخیر، با روی کار آمدن شبکه های اجتماعی تعداد بی شماری از فروشگاه های فیزیکی و شرکت ها، با استفاده از کانال های ارتباطی ایجاد شده در این شبکه های آنلاین، اقدام به افزایش فروش محصولات و خدمات خود کرده اند. به بیان دیگر، با ترکیبی از تجارت سنتی و استفاده از ابزارهای الکترونیک، بازار جدیدی متشکل از مشتریان پیشین تشکیل داده و خدمات خود را برای جذب مشتریان جدید، در دنیای آنلاین عرضه کردند. علاوه بر این، بسیاری از کسب و کارهای نوپا و استارت آپ ها، در ابتدا بنیان کار و فعالیت خود را بر روی تجارت آنلاین قرار داده و با این روش، علاوه بر صرف زمان و هزینه کمتر، با وسعت بیشتری به معرفی دستاوردها، کالا و خدمات خود پرداخته و بنابراین گامی بلند را در زمینه معرفی خود به عنوان یکی از تامین کنندگان نیاز روز بازار برداشته اند.

• فعالیت در بانک ها حول محور پول الکترونیک (خدمات بانکی الکترونیک، بانکداری اینترنتی، بانکداری موبایلی و . )

• ایجاد و مدیریت وب سایت های ارائه دهنده خدمات تجارت الکترونیک.

• تولید نرم افزارهای مدیریت مشتریان (CRM)

• توسعه نرم افزارهای تحت وب با رویکرد فروش محصولات و خدمات (تجارت الکترونیک)

تجارت الکترونیکی چیست؟

برای تجارت الکترونیکی تعاریف مختلفی ارائه شده است که اغلب آنها مبتنی بر تجارت گذشته در استفاده از تجارت الکترونیکی بوده است . در ساده ترین شکل می توان آن را به صورت " انجام مبادلات تجاری در یک قالب الکترونیکی " تعریف نمود.کمیسیون اروپایی در سال ۱۹۹۷ آن را به شکل زیر تعریف نموده است :
" تجارت الکترونیکی بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده ها شامل : متن , صدا و تصویر مبتنی می باشد."
تجارت الکترونیکی فعالیتهای گوناگونی از قبیل مبادله ی الکترونیکی کالاها و خدمات , تحویل فوری مطالب دیجیتال , انتقال الکترونیکی وجوه , مبادله ی الکترونیکی سهام , بارنامه یالکترونیکی , طرح های تجاری , طراحی و مهندسی مشترک , منبع یابی , خریدهای دولتی , بازاریابی مستقیم و خدمات بعد از فروش را در بر می گیرد .
●وزارت صنایع و تجارت بین الملل ژاپن گفته است که :
" تجارت الکترونیکی که تا چندی قبل به تعداد معینی از شرکتها محدود می گردیدکه در حال ورود به عصر جدیدی است که در آن تعداد زیادی از اشخاص گمنام مصرف کنندگان در شبکه حضور دارند . به علاوه محتوای آن از حیطه ی مبادله ی داده های مربوط به سفارش دادن یا قبول سفارش فراتر رفته و فعالیتهای عمومی تجاری از قبیل تبلیغات , آگهی , مذاکرات , قراردادها , و تسویه حسابها را نیز در برگرفته است."
از مجموعه تعاریف ارائه شده می توان نتیجه گیری نمود که زمینه های کاربرد تجارت الکترونیکی بسیار گسترده تر از مبادله کالا , خدمات و وجوه است و در تعریف آن و تبیین سیاستهای مورد نظر باید علاوه بر کاربردهای بالفعل به کاربردهای بالقوه آن نیز توجه داشت .
●حجم مبادلات الکترونیکی و سرعت گسترش آن
ارزش مبادلات الکترونیکی در جهان طی سالهای اخیر به سرعت در حال افزایش بوده است . گرچه در مورد سرعت گسترش این شیوه از مبادله برآوردهای بسیار متفاوتی ارائه گردیده است , لکن در کلیه ی پیش بینی های به عمل آمده گفته شده است که تجارت الکترونیکی در سالهای آینده با رشد فزاینده ای روبه رو خواهد بود . در گروه کشورهای توسعه یافته (اعضاء OECD ) ایالات متحده آمریکا همچنان بیشترین سهم از مبادلات الکترونیکی را به خود اختصاص خواهد داد اما اروپا به سرعت در حال کم کردن فاصله ی خود با تجارت الکترونیکی چیست ایالات متحده است .
در سال ۱۹۹۹ حجم مبادلات الکترونیکی در ایالات متحده آمریکا معادل ۷۰۰ میلیارد دلار و در سایر کشورهای جهان ۳۳۰ میلیارد دلار بوده است.
در حیطه ی تجارت بین الملل نیز تجارت الکترونیکی سهم فزاینده ای را به خود اختصاص خواهد داد . برآوردهای موجود حاکی از آن است که تا سال ۲۰۰۳ , بین ۱۰ تا ۲۵ درصد از تجارت از طریق الکترونیکی صورت گرفته است , یعنی با فرض بسیار محافظه کارانه ۱۳۰۰۰ میلیارد دلار برای جمع صادرات و واردات کالایی جهان در سال ۲۰۰۳ ( این رقم در سال ۱۹۹۹ حدود ۱۱۵۰۰ میلیارد دلار بوده است),به ۱۳۰۰ تا ۳۲۵۰ میلیارد دلار بالغ خواهد گردید.
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از نظر حجم تجارت الکترونیکی در صدر فهرست کشورهای عربی قرار دارند . ارزش تجارت الکترونیکی این کشورها سالانه به ۳/۱ میلیارد دلار می رسد. کشور مصر ۵۰۰ میلیون دلار و حجم تجارت الکترونیکی سایر کشورهای عربی جمعا ۲/۱ میلیارد دلار است . بر اساس اعلام بانک الاهلی مصر حجم تجارت الکترونیکی کشورهای عربی از حدود ۳ میلیارد دلار بر سال ۲۰۰۰ به حدود ۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ رسیده است .
در کشورهای تازه صنعتی شده نیز تجارت الکترونیکی به سرعت در حال گسترش است . به عنوان نمونه رویکرد تجارت الکترونیکی در سنگاپور گرچه ازسال ۱۹۹۶ اتخاذ گردید لکن قوانین و زیرساختهای مورد نیاز برای انجام این امر تا سال ۱۹۹۸ فراهم گردید . هدف اعلام شده ی این کشور آن است که تا سال ۲۰۰۳ حدود ۴ میلیارد دلار سنگاپور کالا و خدمات لز طریق تجارت الکترونیکی مبادله کرده است .
در جدیدترین تحقیقات به عمل آمده توسط Economist Intelligence Unit رتبه بندی کشورهای جهان برای پذیرش و به کارگیری تجارت الکترونیکی انجام گردیده است . در این تحقیق عواملی نظیر قابلیت اتصال به شبکه , اوضاع و احوال کسب و کار , پذیرش تجارت الکترونیکی توسط تولید کنندگان و مصرف کنندگان , وجود قوانین و مقررات مناسب , فراهم بودن خدمات حمایتی برای تجارت الکترونیکی و زیرساختهای اجتماعی و فرهنگی به عنوان عمده ترین محورهای تعیین کننده ی گسترش تجارت الکترونیکی در کشورها شناخته شده اند . در آن بررسی آمریکا و استرالیا در رده های اول و دوم , کشورهای اسکاندیناوی جزو ده کشور اول و سنگاپور در رده ی هفتم قرار گرفتند . این در حالی است که فرانسه به دلیل تمرکز بر بازار داخلی , علیرغم گستردگی استفاده از اینترنت در این کشور در رده ی پانزدهم قرار گرفته است.
●عواید حاصل از تجارت الکترونیکی در سال ۲۰۰۱ در منتخبی از کشورهای آسیایی به صورت زیر است:
۱۰۰۰ میلیون دلار مالزی
۸۰۰ میلیون دلار سنگاپور
۲۰۰ میلیون درلار تایلند
کمتر از ۲۰۰ میلیون دلار اندونزی
کمتر از ۲۰۰ میلیون درلار فیلیپین
گریز ناپذیر بودن تجارت الکترونیکی
رشد سریع و روز افزون تجارت الکترونیکی در کشورهای پیشرفته و مزیتهای رقابتی حاصل از آن به مفهوم آن است که کشورهای در حال توسعه باید سریعا در استراتژیها و سیاستها ی تجاری و بازرگانی خود تجدید نظر اساسی به عمل آورند .
▪ عمده ترین دلایل قابل طرح در این زمینه به شرح زیر است :
۱- صورت عدم به کارگیری تجارت الکترونیکی , موقعیت رقابتی کشورها ی در حال توسعه به میزان صرفه جوئی حاصل از مبادلات به صورت الکترونیکی , تضعیف خواهدگردید .
۲- عدم بهره گیری از تجارت الکترونیکی همچنین به معنای کندی در انجام معادلات و از دست رفتن فرصتهای لحظه ای و زودگذر در تجارت جهانی است .
۳- با گسترش این شیوه از مبادلات در کشورهای پیشرفته , شیوه های کاغذی قبلی منسوخ گردیده و در عمل امکان انجام مبادله با این کشورها از طریق روشهای سنتی از میان خواهد رفت که این امر به معنای منزوی شدن در عرصه ی تجارت جهانی خواهد بود .
گذشته از عوامل فوق , گسترش تکنولوژی اطلاعات نقش مهمی در ایجاد اشتغال و رشد تولید در کشورها ایفا می نماید .
مجموعه این عوامل باعث گردیده که کشورهای مختلف جهان به سرعت نسبت به تهیه و تنظیم سیاستهایی در زمینه تجارت الکترونیکی و تسهیل و تقویت آن اقدام نمایند .
●تجربه کشورها در زمینه تجارت الکترونیکی
▪اتحادیه اروپائی
در آوریل ۱۹۷۷ کمیسیون اروپائی سیاستهای مربوط به تجارت الکترونیکی را در قالب گزارش تحت عنوان " ابتکاری اروپایی در تجارت الکترونیکی " منتشر ساخت . هدف از سیاستهای مذکور در این تجارت الکترونیکی چیست گزارش رشد سریع تجارت الکترونیکی در اروپا , ارائه ی چهارچوبی برای اقدامات آتی در زمینه ی تجارت الکترونیکی و افزایش آگاهی و تشویق تبادل نظر بین طرفهای ذینفع در مسئله عنوان گردید . پیشنهاد اجرایی مذکور در این سند به اموری نظیر دسترسی به بازار های جهانی , مقولات حقوقی و تنظیمی و ایجاد محیط مناسب برای انجام تجارت الکترونیکی مربوط می شد . دراین سند تلاش گردیده است تا موضع واحد اروپا در زمینه ی اجماع جهانی برای ایجاد شرایط لازم برای ایجاد تجارت الکترونیکی از طریق مذاکرات بین المللی تعیین گردد. هدف کمیسیون اروپایی آن بوده که چارچوب مذکور در سال ۲۰۰۰ به اجرا گذاشته شود.
●کشورهای آسه آن
کشورهای آسه آن نیز با درک اهمیت راه اندازی تجارت الکترونیکی و تاثیر آن بر کارائی تجاری کشورهای عضو اخیرا در نشست مقامات ارشد اقتصادی آسه آن توافق نمودند تا نسبت به ایجاد کمیته ی هماهنگی الکترونیکی اقدام نمایند. مالزی به عنوان یکی از بنیانگذاران این اتحادیه از هماهنگی سازی در گسترش تجارت الکترونیکی در قالب یک مجمع منطقه ای حمایت می کند . این کشور دارای یک دستور کار در زمینه ی تکنولوژی اطلاعات ملی است . شرکتهای بزرگی نظیر مایکروسافت , اینتل و اوراکل در این زمینه با مالزی همکاری دارند . هدف آن است که دولت زمینه های حقوقی و فیزیکی لازم فراهم آورده تا بخش خصوصی بتواند از مزایای تجارت الکترونیکی برخوردار شود . در این ارتباط تهیه ی پیش نویس قوانینی در زمینه ی استفاده از امضاء تجارت الکترونیکی , حمایت از حقوق مالکیت فکری , جلوگیری از استفاده ی غیر قانونی از اطلاعات رایانه ای , ارائه ی خدمات درمانی از طریق رایانه و دولت الکترونیکی ( انجام امور سیاسی و حکومتی از طریق ارتباط الکترونیکی ) از جمله عمده ترین اقدامات به عمل آمده می باشد .●توجیه اقتصادی راه اندازی تجارت الکترونیکی در کشور
▪ منافع
راه اندازی تجارت الکترونیکی به لحاظ کاهش هزینه مبادلات , سرعت بخشیدن به انجام مبادله , تقویت موضع رقابتی کشور در جهان , بهره گیری از فرصتهای زودگذر در عرصه صادرات و حتی خرید به موقع کالا از خارج از کشور دارای منافع متعدد در زمینه ی کاهش هزینه و تورم و افزایش صادرات و اشتغال و تولید می باشد .لیکن در این بخش از گزارش تنها به برآورد کاهش هزینه ی مبادلات اکتفا می شود زیرا همین عامل به تنهایی تجارت الکترونیکی را دارای توجیه اقتصادی می نماید.
طبق برآوردهای به عمل آمده ارزش فعلی صادرات جهانی کالا و خدمات حدود ۷ هزار میلیارد دلار است که از این مبلغ ۵۰۰ میلیارددلار صرف تهیه و مبادله ی اسناد مربوطه می گردد.به عبارت دیگر حدود ۷ درصد ارزش مبادلات را هزینه ی تهیه و مبادله ی اسناد تشکیل می دهد . با الکترونیکی شدن این مبادلات هزینه ی تهیه و مبادله ی اسناد به شدت کاهش می یابد . برآوردهای انجام شده نشان می دهد که استفاده از مبادله الکترونیکی اطلاعات به جای روشهای سنتی مبتنی بر کاغذ بین ۲۱ تا ۷۰ درصد صرفه جوئی در هزینه ی فعالیتهای مختلف تجاری می شود.
اما ارزش مبادلات در کشور چقدر است ؟ طی سالهای ۱۳۷۵ – ۷۸ , ارزش جاری تولید ناخالص داخلی کشور بیش از دو برابر حجم نقدینگی بوده است . به عبارت دیگر , سرعت گردش پول اندکی بیش از ۲ بوده است و با مبنا قرار دادن این رقم , ارزش مبادلات لااقل دو برابر ارزش تولید ناخالص داخلی خواهد بود .
در جداول پیوست لایحه ی برنامه سوم توسعه متوسط نرخ رشد سالیانه تولید ناخالص داخلی ۶ درصد و متوسط نرخ رشد سالانه تورم ۹/۱۵ پیش بینی گردیده بود . بنابراین می توان گفت که تولید ناخالص داخلی کشور در طول سالهای برنامه با نرخ ۲۲ درصد در سال افزایش خواهد داشت و از ۷/۴۱۶ هزار میلیارد دلار در سال ۷۸ به رقم ۶/۱۱۲۶ میلیارد ریال در سال ۸۳ بالغ خواهد شد. با فرض ثابت ماندن سرعت گردش پول , حجم مبادلات از ۶/۱۰۱۶ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۷۹ به ۴/۲۲۵۲ هزار میلیارد ریال در سال پایان برنامه توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ایران خواهد رسید. با مبنا قرار دادن رقم ۵/۲ درصد برای صرفه جوئی حاصله , میزان صرفه جوئی در انجام مبادلات اقتصاد کشور از ۴/۲۵ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۷۹ به ۳/۵۶ هزار میلیارد ریال در سال ۸۳ بالغ خواهد گردید و در طول برنامه سوم ۶/۱۹۶ هزار میلیارد ریال صرفه جوئی به عمل خواهد آمد.
بدیهی است که انجام کلیه ی مبادلات در کشور به صورت الکترونیکی در کوتاه مدت امکان پذیر نیست .اگر فرض کنیم که الکترونیکی شدن مبادلات تنها در عرصه ی تجارت خارجی کشور صورت گیرد به واقعیت نزدیکتر خواهیم بود . طی سالهای اخیر نسبت ارزش صادرات و واردات کالایی کشور به تولید ناخالص داخلی حدود ۳۰ درصد بوده است . بنابراین با فرض ثابت ماندن این نسبت ( علیرقم آزادسازی نسبی تجاری و جهش مورد نظر در صادرات غیر نفتی کشور) میزان صرفه جویی حاصل از الکترونیکی کردن مبادلات خارجی کشور معادل ۳۰ درصد ارقام مذکور برای کل اقتصاد کشور خواهد بود که از رقم ۶۲/۷ هزار میلیارد در سال ۱۳۷۹ به ۸۹/۱۵ هزار میلیارد در سال ۱۳۸۳ بالغ خواهد گردید و در مجموع ۹۸/۵۸ هزار میلیارد ریال در طول سالهای برنامه ی سوم صرفه جویی به عمل خواهد آمد.
●هزینه ها
طبق پیش بینی های به عمل آمده راه اندازی تجارت الکترونیکی در کشور در طول سالهای برنامه سوم توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی ج.ا. ایران حدود۲۱۰ میلیارد ریال هزینه در برخواهد داشت که از ارقام ارائه شده در جدول بسیار کمتر است . بنابراین اجرای این طرح دارای توجیه اقتصادی بسیار قوی است و هزینه های مصروفه در همان سال اول برنامه به سرعت مستهلک خواهد شد.
●موانع و چالشها
راه اندازی و گسترش تجارت الکترونیکی در کشور ما با موانع و چالشهایی به شرح زیر روبه روست:
۱- فقدان زمینه های حقوقی لازم برای استفاده از تجارت الکترونیکی از قبیل عدم مقبولیت اسناد و امضاهای الکترونیکی در قوانین و مقررات جاری کشور
۲- نبود سیستم انتقال الکترونیکی وجوه و کارتهای اعتباری
۳- محدودیت خطوط ارتباطی و سرعت پائین آنها در انتقال داده های الکترونیکی
۴- نبود شبکه ی اصلی تجارت الکترونیکی در کشور و سخت افزار و نرم افزار مربوط به آن
۵- عدم اطلاعات کافی موسسات بزرگ و کوچک داخلی از تجارت الکترونیکی و مزایای آن
۶- هزینه ی اولیه ی نسبتا بالای استفاده از تجارت الکترونیکی در شرکتهای دولتی و خصوصی به ویژه برای موسسات کوچک و نبود انگیزه ی لازم در آنها برای استفاده از این روش
۷- کمبود دانش و فرهنگی استفاده از تجارت الکترونیکی و شبکه ی اینترنت
۸- لزوم حمایت از حقوق مصرف کنندگان در تجارت الکترونیکی
۹- حقوق گمرکی و مالیاتهای قابل وصول از تجارت الکترونیکی
۱۰- تأمین امنیت لازم برای انجام مبادلات الکترونیکی و محرمانه ماندن اطلاعات مربوطه
●رویکرد دولت جمهوری اسلامی ایران
با عنایت به گسترش سریع و شتابان تجارت الکترونیکی در جهان , تأثیر این امر بر افزایش کارائی تجاری و حفظ و تقویت موقعیت رقابتی کشورها , ناگزیر بودن استفاده از این شیوه در مبادلات در آینده و توجیه قوی اقتصادی این امر , ضرورت دارد دولت جمهوری اسلامی ایران از هم اکنون و به روشنی رویکرد خود در ارتباط با این موضوع را اعلام و سیاستها و اقدامات خاصی را برای تحقق این امر اتخاذ نماید . البته در موارد قانونی راهکارهای اجرائی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران , اقدامات و ساستهایی در راستای این مطلب وجود دارد .
به عنوان مثال در ماده ی ۹۴ قانون برنامه ی سوم توسعه انجام داد و ستد الکترونیکی اوراق بهادر در سطح ملی , در ماده ۱۰۳ همین قانون دستیابی آسان به اطلاعات داخلی و خارجی , زمینه سازی برای اتصال کشورها به شبکه های جهانی , بهبود خدمات و ترویج استفاده از فن اوریهای جدید و ایجاد زیر ساختهای ارتباطی و شاهراهای اطلاعاتی لازم با پهنای باند کافی و گسترده , در ماده ی ۱۱۶ راه اندازی شبکه جامع اطلاع رسانی بازرگانی کشور , و در راه کارهای بخش بازرگانی کشور , و رد راه کارهای بخش بازرگانی اموری نظیر تنظیم و پیشنهاد لایحه ی تجارت الکترونیکی , برگزاری دوره های آموزشی فنی _ کاربردی در زمینه ی تجارت الکترونیکی و بالاخره الزام شرکتها , موسسات و سازمانهای دولتی دخیل در صادرات به انجام حداقل ۵۰ درصد از مبادلات خارجی خود را از طریق بهره گیری از فن اوریهای تجارت الکترونیکی تصریح شده اند . لکن به دلایلی نظیر محدود شدن این اقدامات و سیاستها به بخش دولتی , فراگیر نبودن آنها , نبود انگیزه ها و مشوقهای لازم برای حضور جدی بخش غیر دولتی در این امر و از همه مهمتر عدم اعلام صریح و روشن رویکرد دولت جمهوری اسلامی ایران در این ارتباط , به نظر نمی رسد که گسترش تجارت الکترونیکی در کشور احتمال توفیق چندانی داشته باشد .
به منظور حصول اطمینان از توفیق این فرایند ضرورت دارد دولت جمهوری اسلامی ایران نیز مانند سایر دول جهان با ارائه ی چهارچوبی مشخص , رویکرد خود را به این موضوع را بیان و مجموعه اقدامات و سیاستهایی که اجرای آنها را ضروری می داند مشخص نماید . در این رویکرد باید به وضوح جایگاه و نقش دولت و بخشهای غیر دولتی معین گردد , چهارچوبهای قانونی لازم پیش بینی شوند , زیرساختهای مورد نیاز و چگونگی و سرعت تأمین آنها معین گردد و حیطه های فعالیت بخش غیر دولتی , انگیزه ها و مشوقهای لازم برای حضور آنها ارائه شود و برای انجام هر یک از وظایف و سیاستهای فوق وزارتخانه یا سازمان خاصی مسئول شناخته شود.

تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک Ecommerce خرید و فروش محصولات و خدمات در بستر اینترنت و تبادل مالی با استفاده از ابزارهای الکترونیکی می‌باشد. این شیوه از مبادلات تجاری به عنوان رویکردی نوین در فرایند خرید و فروش کالا در اینترنت تعریف می‌شود. در این شیوه همه معاملات به صورت الکترونیک میان سازمان و شخص سوم صورت می‌گیرد.

تجارت الکترونیک علی غم نوپا بودن، پیشرفت‌های شگرفی داشته است. در میان منافع مختلف اینترنت، بازاریابی و خرید آنلاین، شرکت را قادر می‌سازد که به طیف وسیعی از مشتریان هدف به صورت گسترده و خاص دست پیدا کند. برای مصرف‌کنندگان هم خرید آنلاین آسانتر و روشی مناسب است. شناسایی عوامل زیربنایی دادوستد آنلاین، به فروشندگان کمک می‌کند که حضورشان را در فضای مجازی ایجاد و حفظ کنند. همچنین صاحبان کسب‌وکار می‌توانند بر قصد خرید و همینطور خرید الکترونیک از فروشگاه اینترنتی تاثیر بگذارند.

پس از معرفی اینترنت و تحولات آن در عرصه‌های مختلف زندگی، بازاریابی و تجارت نیز تغییر کرده است. تجارت الکترونیک یکی از تحولاتی است که در عرصه مدیریت بازاریابی و فضای کسب‌وکار رخ داده است. آنچه در این مقاله آمده است شامل مباحثی از مبانی تجارت الکترونیک می‌باشد. شرح مختصری از تاریخچه تجارت الکترونیک، چگونگی آن در دوران قبل و بعد از به وجود آمدن اینترنت، ذکر برخی پروژه‌های موفق یا شکست‌خورده و دلیل پیروزی یا ضعف آنها، توضیح بعضی مدل‌های تجارت الکترونیک و مزایای استفاده از آن.

تجارت الکترونیک چیست؟

اولین قدم در بررسی یک موضوع داشتن تعریفی مناسب از آن می‌باشد. با توجه به جوان بودن رشته فناوری اطلاعات و علی‌الخصوص تجارت الکترونیک هنوز تعریف دقیق و جامعی برای آن مشخص نشده است و در حال حاضر هر کس از دیدگاه خود به مساله روی آورده است. ابتدا با برخی مفاهیم و تعاریف از دیدگاه پروفسور توربان آشنا می‌شویم. تجارت الکترونیک عبارت است از خرید و فروش کالا، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه‌های ارتباطی.این تعریف از چهار دیدگاه قابل بررسی است:

از دیدگاه ارتباطات: رساندن کالا، خدمات، اطلاعات و یا پرداخت پول از طریق شبکه‌های کامپیوتری و یا هر وسیله الکترونیکی.

از دیدگاه فرآیند تجارت: کاربرد فناوری در فرآیند داد و ستد و تجارت.

از دیدگاه خدمات: ابزاری است که آرمان‌های مشتریان، شرکت‌ها و مدیران را جهت رسیدن به کیفیت بهتر، سرعت بیشتر و خدمات بهتر را با هزینه کمتر برآورده می‌کند.

از دیدگاه آنلاین: تجارت الکترونیک قابلیت خرید، فروش، داد و ستد محصولات و اطلاعات از طریق اینترنت و یا هر شبکه آنلایندیگر را فراهم می‌کند. برخی از مردم تجارت را به معنی داد و ستد بین شرکت‌های تجاری می‌دانند. وقتی از این معنی استفاده شود دامنه تجارت آنلاین بسیار محدود می‌شود، بنابراین اغلب از واژه کسب‌وکار الکترونیکی به جای آن استفاده می‌کنند که این تعریف تمام فعالیت‌های تجاری شامل: خرید و فروش، ارایه خدمات پس از فروش، ارتباط‌های تجاری بین شرکت‌ها و … را در برمی‌گیرد.

تعریف تجارت الکترونیک

تجارت‌ الکترونیک‌ واژه‌ای‌ است‌ که‌ در مقالات‌ و ادبیات‌ بازرگانی‌ و تجارت‌ و رسانه‌های‌ عمومی‌ بسیار به‌ گوش‌ می‌رسد. این‌ پدیده‌ نوین‌ هم‌ به‌ علت‌ نوپا بودن‌ و هم‌ به‌ علت‌ کاربردها و زمینه‌های‌ بسیار متنوع‌ فعالیت، نزد مراجع‌ گوناگون‌ تعاریف‌ مختلفی‌ دارد.

طبق تعریف، تجارت الکترونیکی عبارت از خرید و فروش کالاها و خدمات و اطلاعات از طریق شکبه‌های کامپیوتری از جمله اینترنت است. این شیوه از مبادلات، به بنگاه‌ها فرصت بهبود مدل‌های کسب‌وکار فعلی یا خلق مدل‌های جدید را می‌دهد. خرده فروشان به طور روز افزونی از اینترنت برای فروش کالاهای دیجیتال یا سنتی به طور انحصری یا به منزله ویترینی مجازی در کنار کانال/‌های توزیع فیزیکی خود استفاده می‌کنند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که تا ۳۲ درصد کاربران آنلاین در برخی کشورها خرید آنلاین داشته اند.

تجارت‌ الکترونیک‌ به‌ معنی‌ اطلاع‌رسانی، تبلیغات‌ و خریدوفروش‌ کالاها و خدمات‌ و حفظ‌ و برقراری‌ روابط‌ تجاری‌ ازطریق‌ سیستم‌های‌ مخابراتی‌ و ابزارهای‌ پردازش‌ داده‌ها است.
انجمن بازاریابی آمریکا

تجارت الکترونیکی (Electronic commerce) انجام تمام فعالیت‌های تجاری اعم از فرایند خرید، فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت است. در نگاهی فراگیر، این شیوه از مبادلات، نه تنها مواردی را در بر می‌گیرد که در آن از «تبادل الکترونیکی داده» استفاده شده، بلکه فناوری‌های قدیمی‌تر همچون تلکس و تلکپی را هم شامل می‌شود. چرا که تجارت و تبادل اطلاعات و معامله در هر بستری در مفهوم تجارت است. اشاره به مبادلات آنلاین صرفاً اشاره مستقیم به روش و بستر تبادل اطلاعات و انجام معامله دارد.

تاریخچه مبادلات الکترونیک

ارتباطات الکترونیک بین موسسات تجاری چیز تازه‌ای نیست. این شیوه سالها به شکل تبادل الکترونیک داده‌ها (EDI) توسط شبکه‌های (VAN=value added networks) پشتیبانی می‌شد. این شیکه‌ها از طریق خطوط تلفن اختصاصی عمل می‌کردند. غالباً به منظور جابجایی الکترونیکی اسناد تجاری مرسوم (فاکتور و …) استفاده می‌شود. در واقع منظور از EDI تجارت بدون کاغذ می‌باشد. ت

عریفی که برای EDI ارایه شده است چنین است: «انتقال اطلاعات تجاری سازماندهی شده توسط استانداردهای اطلاع‌رسانی مورد توافق از یک سیستم کامپیوتری به سیستم کامپیوتری دیگر از طریق تجهیزات الکترونیکی». ارایه توضیح مختصری درباره این تعریف، به درک موضوع کمک قابل توجهی خواهد کرد.
ادامه بحث در متن کامل مقاله آمده است

مدل‌های تجارت الکترونیک

اگر برای داد و ستد از طریق اینترنت سه طرف کلی دولت، کسب‌وکار، و مصرف‌کننده را قایل شویم، اغلب B2B و B2c معرف تجارت الکترونیکی می‌باشند. در ادامه این مدل‌ها معرفی می‌شوند:

B2B ; Business to Business: تمام افراد طرف قرارداد و استفاده‌کنندگان از این تجارت الکترونیک، شرکت‌ها و یا سازمان‌ها هستند. این نوع تجارت با عنوان بازاریابی صنعتی شناخته می‌شود. بازاریابی صنعتی بیشترین سهم را در تجارت الکترونیک داراست. شکل خاصی از این مدل که به تجارت گروهی معروف است هنگامی اتفاق می‌افتد که اشخاص یا شرکت‌ها یا گروه‌های تجاری با هم روی یک زمینه تجاری فعالیت می‌کنند. مانند زمانی که چند شرکت در جاهای مختلف با هم روی طراحی اتومبیلی فعالیت می‌کنند.

B2C ; Business to consumer: شامل فروش محصولات از شرکت‌ها و ارایه‌کنندگان خدمات به خریدارهای شخصی می‌شود. این نوع تجارت الکترونیک خرده‌فروشی الکترونیک نیز نامیده می‌شود. هرگاه یک شرکت بزرگ خدمات یا تولیدات خود را در اختیار یک کمپانی کوچک‌تر قرار دهد و حال آنکه این کمپانی مشتری‌های ثابت خود را داشته باشد و به آنها سرویس دهد، این مدل B2C نامیده می‌شود. نحوه دیگر تجارت الکترونیک B2C آن است که شرکتی خدمات، اطلاعات و تولیدات خود را به کارمندانش ارایه می‌دهد. این مدل به اختصار B2E نامیده می‌شود.

تفاوت B2B‌ و B2C

سایر روش‌های تجارت الکترونیک

داد و ستد در اینترنت به شیوه‌های دیگری نیز امکان‌پذیر است از جمله می‌توان به مدلهای زیر اشاره کرد:

C2B ; Business to consumer: افرادی که می‌خواهند خدمات و تولیدات خود را از طریق اینترنت به شرکت‌ها و سازمان‌ها بفروشند این قسمت را به وجود می‌آورند. همانند شخصی که در جستجوی فروشنده‌ای برای اجناس خود باشد.

C2C ; consumer to consumer: در این مدل یک شخص محصولش را به شخص دیگری می‌فروشد. به طور مثال فروختن اتومبیل شخصی خود به دیگران از طریق اینترنت و ارایه خدمات به اشخاص و یا فروختن دانش شخصی به دیگری در این مدل جای می‌گیرد. سایت‌هایی که اجازه می‌دهند تا اشخاص عادی اموال خود را برای حراج در آنها قرا ر دهند از این قبیل هستند. حالت خاصی از C2C نیز زمانی است که افراد موسیقی و فیلم و نرم‌افزار و دیگر کالاهای دیجیتالی را با هم معاوضه می‌کنند. امروزه با گسترش فناوری‌های بی‌سیم نوعی خاصی از تجارت الکترونیک بوجود آمده است که به آن سیار می‌گویند. این شیوه در اینترنت افراد بیشتر مورد بررسی قرار گرفته است.

خلاصه و جمع‌بندی

تجارت الکترونیک شیوه جدید دادوسند در بستر اینترنت است که فرصت‌های زیادی را فرا روی شرکت‌ها فراهم کرده است. ‌مهمترین‌ کاربردهای‌ عملی‌ و بازارمحور این شیوه از مبادلات، بخش‌ مدیریت رفتار مصرف‌کننده است. چنین شیوه‌ای تجارت کاربردهای بسیار زیادی دارد. این‌ کاربردها شامل‌ خرید از راه ‌دور، عملیات‌ بانکی، دلالی‌ سهام، تبلیغات‌ مستقیم‌ می‌شوند.

با ظهور پدیده تجارت الکترونیک، شیوه کاری و فعالیت‌های شرکت‌های تجاری دستخوش تغییراتی شده است. بطوریکه با حذف موانع فیزیکی و دسترسی مکانی ارتباط مجازی با انبوه مشتریان مهیا شده است.. به عبارت دیگر پیدایش و رشد سریع تجارت الکترونیک و ابزارهای تجارت آنلاین باعث شده است تا مشتریان به سادگی بتوانند انواع خدمات و محصولات را به صورت آنلاین داد و ستد کنند.

پتانسیل‌ عظیم‌ این‌ بخش‌ بیشتر انگیزه‌های‌ مرتبط‌ با تجارت‌ الکترونیک‌ را به‌ خود جلب‌ می‌کند. ‌در قلب‌ چارچوب‌ تجارت‌ آنلاین، محیط‌های‌ تجارت الکترونیکی چیست بازاری‌ الکترونیکی‌ و سلسله‌ مراتب‌ الکترونیکی‌ وجود دارند. ارتباطات‌ بازرگانی‌ و مبادلات‌ میان‌ شرکت‌ها را تسهیل‌ می‌کنند. محیط‌های‌ بازاری‌ الکترونیکی‌ به‌منظور تسهیل‌ مبادلات‌ از طریق‌ شبکه‌های‌ ارتباطی‌ میان‌ خریداران‌ و تهیه‌کنندگان‌ متعدد پدید آمده‌اند. ‌سلسله‌ مراتب‌ الکترونیک، روابط طولانی‌‌مدت‌ خریدار-فروشنده بین‌ شرکت‌ها هستند.

تجارت الکترونیکی چیست؟

تجارت الکترونیکی (EC) به فرآیند خرید، فروش، انتقال یا تبادل محصولات، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری از جمله اینترنت گفته می شود.

تعریف تجارت الکترونیکی

تجارت الکترونیکی (EC) به فرآیند خرید، فروش، انتقال یا تبادل محصولات، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری از جمله اینترنت گفته می شود. تجارت الکترونیکی را می توان از این دیدگاه ها تعریف کرد:

• ارتباطات: از دیدگاه ارتباطات، تجارت الکترونیکی به معنای تحویلی کالا، خدمات، اطلاعات یا پرداختها از طریق شبکه های کامپیوتری یا به هر وسیله الکترونیکی دیگر است.
• تجارت: از دیدگاه تجارت، تجارت الکترونیکی قابلیت خرید و فروش محصولات، خدمات و اطلاعات را در اینترنت و از طریق سایر خدمات Online ارائه می دهد.
• فرآیندهای کسب و کار : از دیدگاه فرآیندهای کسب و کار، تجارت الکترونیکی تجارت را به صورت الکترونیکی و با انجام فرآیندهای کسب و کار در شبکه های الکترونیکی از طریق جایگزینی اطلاعات به جای فرآیندهای کسب و کار انجام می دهد.
• خدمات: از دیدگاه خدمات، تجارت الکترونیکی ابزاری است که در جهت اهداف دولتها، مؤسسات، مصرف کنندگان و مدیران عمل کرده، هزینه های خدمات را کاهش داده و در عین حال کیفیت خدمات به مشتریان را افزایش داده و زمان تحویل آن را تسریع می کند.
• آموزش: از دیدگاه آموزشی، تجارت الکترونیکی یادگیری Online را ممکن ساخته و به آموزش در مدارس، دانشگاهها و سایر سازمانها از جمله سازمانهای تجاری کمک می کند.
• مشارکت: از دیدگاه مشارکت، تجارت الکترونیکی چارچوبی برای همکاری چه در داخل سازمان و چه بین سازمانهای مختلف است.
• اجتماعی: از دیدگاه اجتماعی، تجارت الکترونیکی محلی برای گردهمآیی اعضا برای آموزشی، انجام معاملات و همکاری است

تعریف کسب وکار الکترونیکی

برخی افراد اصطلاح تجارت را فقط به معنای معاملات صورت گرفته بین شرکای تجاری قلمداد می کنند. اگر این تعریف از تجارت را در نظر بگیریم، اصطلاح تجارت الکترونیکی کاربرد بسیار محدودی خواهد داشت. بنابراین بیشتر افراد ترجیح میدهند در عوضی از اصطلاح کسب و کار الکترونیکی استفاده کنند. منظور از کسب و کار الکترونیکی تعریف وسیع تری از تجارت الکترونیکی است که نه تنها خرید و فروش کالا و خدمات بلکه خدمات رسانی به مشتریان، همکاری با شرکای تجاری، برگزاری دورههای آموزشی الکترونیکی و انعقاد قراردادهای همکاری الکترونیکی در درون سازمان را نیز شامل می شود.

ابعاد تجارت الکترونیکی

بسته به میزان دیجیتالی شدن (انتقال از شکل فیزیکی به شکل دیجیتال)، می توان تجارت الکترونیکی را به شکلهای مختلفی دسته بندی کرد: (۱) محصول (خدمت) فروخته شده، (۲) فرآیند فروش و (۳) عامل تحویل (یا واسطه). Chio (1997) چارچوبی را برای این منظور تهیه کرده است .در فرآیند ممکن است فیزیکی یا دیجیتال باشد و واسطه ارسال نیز احتمال دارد فیزیکی یا دیجیتال باشد. این احتمالات هشت مکعب ایجاد می کنند که هر کدام دارای سه وجه هستند. در تجارت سنتی، هر سه وجه این مکعب فیزیکی است (مکعب سمت چپ پایینی). در تجارت الکترونیکی خالص، تمام وجوه دیجیتال هستند (مکعب سمت راست بالایی). تمام مکعب های دیگر ترکیبی ; وجوہ دیجیتال 9 فیزیکی ,| شامل می شوند. الکترونیکی ناخالصی می نامیم. برای مثال، خرید کامپیوتر از سایت وب Dell یا خرید کتاب از Amazon.com تجارت الکترونیکی ناخالصی است، زیرا محصول به صورت فیزیکی ارسال میشود. اما خرید کتاب الکترونیکی از Amazon.com یا خرید محصولی نرم افزاری از Buy.com را تجارت الکترونیکی خالصی می نامیم، زیرا محصولی، ارسال، پرداخت و انتقال به خریدار تماماً به صورت دیجیتال صورت می گیرد.

سازمان های تجارت الکترونیکی

سازمان های کاملاً فیزیکی (شرکت ها) با عنوان سازمان های brick and-mortar (یا سنتی) شناخته می شوند، در حالی که شرکت هایی که فقط در فعالیتهای تجارت الکترونیکی شرکت دارند سازمانهای مجازی یا pure-play نامیده میشوند.
سازمان های click-and-mortar (یا click-and-mortar) سازمان هایی هستند که برخی فعالیتهای تجارت الکترونیکی را انجام میدهند، اما عمده فعالیتهای خود را به صورت فیزیکی دنبال می کنند. در حال حاضر بیشتر شرکت های brick-and-mortar در حال تبدیل شدن به نوع click-and-mortar هستند (مانند Marks & Spencer &Ls).

تجارت الکترونیکی اینترنتی و غیراینترنتی

تجارت الکترونیکی بیشتر از طریق اینترنت انجام می شود، اما میتوان آن را از طریق شبکه های خصوصی مانند شبکه های ارزش افزوده (VANها؛ شبکه هایی که قابلیتهای ارتباطی را به فعالیتهای معمولی اضافه می کنند)، شبکههای محلی (ANها) یا حتی در یک دستگاه تنظیم شده مستقل پیاده کرد. برای مثال خرید مواد خوراکی از دستگاه فروش الکترونیکی که با کارت هوشمند پرداخت می شود یا تلفنهای همراه ماهواره ای را می توان فعالیت تجارت الکترونیکی به حساب آورد. به عنوان نمونه ای از تجارت الکترونیکی غیر اینترنتی می توان به کارمندان شرکتی (مانند متخصصین سفارش گیری) اشاره کرد که مجهز به کامپیوترهای سیار با قابلیت تشخیصی دست خط هستند. بلافاصله پس ازتماس تلفنی برای سفارشی محصول، فرد میتواند سفارش را به صورت یادداشت وارد سیستم کند.

بازارهای الکترونیکی و سیستمهای اطلاعاتی بین سازمانی و درون سازمانی

تجارت الکترونیکی را می توان در بازار الکترونیکی مورد استفاده قرار داد که در آن خریداران و فروشندگان به صورت Online ملاقات کرده و کالا، خدمات، پولی یا اطلاعات را با هم مبادله می کنند. بازارهای الکترونیکی توسط سیستمهای اطلاعاتی بین سازمانی یا درون سازمانی مورد استفاده قرار می گیرند. سیستمهای اطلاعاتی بین سازمانی سیستمهایی هستند که در آنها پردازش معاملات و تبادل اطلاعات بین دو یا چند سازمان صورت می گیرد. فعالیتهای تجارت الکترونیکی که در درون یک سازمان صورت می گیرد توسط سیستمهای اطلاعاتی درون سازمانی مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستمها را IntrabusineSSEC نیز می نامند.

بخش 2-1: مروری بر سؤالات

۱- تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی را تعریف کنید.
۲- تجارت الکترونیکی خالصی و ناخالصی را مقایسه کنید.
۳- سازمان های click-and-mortar را تعریف کنید.
۴- بازار الکترونیکی، IOS و سیستمهای اطلاعاتی درون سازمانی را تعریف کنید.

1-3 چارچوبی تجارت الکترونیکی، طبقه بندی ها و محتوا

تجارت الکترونیکی هنوز به صورت کاملا جهانی مورد استفاده قرار نمیگیرد. البته طبق پیش بینی های صورت گرفته در ده یا بیست سال آینده استفاده از آن مرسوم خواهد شد (2002 Druker). شبکه های کامپیوتری زیرساخت تجارت الکترونیکی را تشکیل میدهند و به طور روزافزون به عنوان محیطی استاندارد برای کاربردهای تجاری، منازلی و کاربردهای دولتی مورد استفاده قرار می گیرند. در این محیط چندین کامپیوتر به یکدیگر و به ابزارهای الکترونیکی دیگری متصل میشوند که در محلهای مختلفی قرار گرفته اند. برای این اتصال از شبکه های ارتباطی راه دور از جمله شبکه های بی سیم استفاده می شود. این اتصال به کاربران امکان می دهد تا به اطلاعاتی دسترسی یابند که در مکانهای مختلف ذخیره شدهاند و با افرادی در مناطق دوردست جغرافیایی ارتباط برقرار کرده و همکاری کنند.
هر چند برخی افراد هنوز هم ; کامپیوترهای مستقل استفاده می کنند، اما اکثر آنها 5 کامپیوترهایی استفاده می کنند که به محیط شبکهای بزرگی به نام اینترنت متصل است. در برخی سازمانها نیز از محیط دارد و شبکه ای است که از اینترنت برای اتصال به چندین اینترانت کمک می گیرد (رجوع کنید به Finger 2000).

چار چوب تجارت الکترونیکی

گستره تجارت الکترونیکی بسیار متنوع بوده و فعالیت ها،واحدهای سازمانی و فناوری های بسیاری در بر می گیرد (رجوع کنید به Shaw2000). بنابراین استفاده از چارچوبی خاصی برای توضیح در مورد محتوای آن مفید است.
همان طور که در شکلی می بینید، کاربردهای فراوانی برای تجارت الکترونیکی وجود دارد (بالای شکل) که برخی از آنها ,| قبلا توضیح دادهایم و سایر کاربردها را در این فصلی شرح خواهیم داد (رجوع کنید به Laudon and Traver 2005 , jelassi and Enders 2005 و Farhoomand and Lovelock2001)
شرکت ها برای اجرای این عملکردها به اطلاعات، زیرساخت و خدمات پشتیبانی صحیحی نیاز دارند. کاربردهایی از تجارت الکترونیکی را می بینید که توسط زیرساخت و با استفاده از پنج ناحیه پشتیبانی می شوند. این نواحی عبارتند از:
- مردم: فروشندگان، خریداران، واسطه ها، متخصصین سیستمهای اطلاعاتی، سایر کارمندان و هر فردی که به نحوی در بخش پشتیبانی نقشی را ایفا می کند.
- تدابیر عمومی : قوانین حقوقی و سایر نکات اصولی مانند حریم خصوصی و اخذ مالیات که توسط دولت در مورد آنها تصمیم گیری می شود. از جمله قوانین دولتی می توان به استانداردهای فنی - .اشاره کرد که توسط دولت یا گروههای سیاستگذار صنعتی تدوین می شوند
- بازاریابی و تبلیغات: مانند هر کار دیگری، تجارت الکترونیکی نیز به پشتیبانی بازاریابی و تبلیغات نیاز دارد. این ویژگی به خصوصی برای معاملات Online در بخش B2C اهمیت بیشتری دارد که در ان فروشندگان 5 خریدا ان معمولا یکدیگر , نمی شناسند.
- خدمات پشتیبانی: خدمات زیادی برای پشتیبانی از تجارت الکترونیکی مورد نیاز هستند.این ویژگی در تمام مراحل کار از ایجاد محتوا گرفته تا پرداخت ها و ارسال سفارشات اهمیت فراوانی دارد.
- مشارکت تجاری یا شرکای تجاری: فروش زنجیره ای،مبادله کالا و مشارکت تجاری در تجارت الکترونیکی امری کاملا طبیعی است.از این ویژگی ها در تمام مراحل زنجیره تامین (مانند معاملات صورت گرفته بین شرکت و تولید کنندگان،مصرف ککندگان و سایر شرکا) استفاده می شود.

طبقه بندی تجارت الکترونیکی از روی ماهیت معاملات یا ارتباطات

معمولاً طبقه بندی تجارت الکترونیکی از روی ماهیت معاملات یا ارتباطات اعضای تجاری صو می گیرد. انواع مختلف تجارت الکترونیکی به راحتی قابل تمایز بوده و عبارتند از:
- B2B: تمام اعضای این دسته تاجر یا سازمانهای تجاری هستند. برای مثال برخی از برنامه ه کاربردی وب سایت Deli و Marks and Spencer از روشی B2B برای برقراری ارتباط با تولید کنندگ قطعات مورد نیاز خود استفاده می کنند. امروزه بیش از ۸۵ درصد از تجارت الکترونیکی به شکل B صورت می گیرد.
- B2۷ : این مدل شامل معاملات خرده فروشی محصولات یا خدمات از طریق تجار به تکت خریداران است. منظور از خریدار همان مشتری یا مصرف کننده است. این روش با نام e-tailing شناخته می شود. به عنوان مثال می توان به تجارت Amazon.com اشاره کرد.
- B2B2C : در این روش طرف معامله محصول یا خدمات را برای کارگزار یا کارآور تهیه می کند. کارآور به نوبه خود دارای مشتریانی است (که حتی ممکن است کارمندان خود وی باشند که محصول یا خدمات را بدون افزایش قیمت در اختیار آنان قرار می دهد). به عنوان مثال شرکتی را نظر بگیرید که با پرداخت به شرکت AOL به کارمندان خود امکان دسترسی به اینترنت را مید بدون این که آنها مجبور باشند به صورت جداگانه مبلغ مربوطه را به AOL بپردازند. نمونه دا روش مذکور، ارتباط خطوط هواپیمایی و آژانس های مسافرتی با مشتریان خود می باشد که خده مسافرتی مانند بلیط پرواز و اتاق های هتلی را در اختیار شرکای خود مانند اژانس های مسافرتی داده و سپس آنان این خدمات را به مشتریان خود عرضه میکنند. نمونه آخر وب سایت diva می باشد که شکلات را مستقیماً به مصرف کنندگان تجاری می فروشد. حال آنها می توانند شکلا را به عنوان هدیه به کارمندان یا سایر شرکای خود اعطا کنند. معمولاً اصطلاح B2B خود دربرگی B2B2C نیز هست.
- C2B: این مدل مربوط به افرادی است که از اینترنت برای فروش محصولات یا خدمات به سازمانها افراد حقوقی استفاده می کنند که به دنبال خرید این محصولات یا خدمات با قیمت پایین تر هستند. Priceline.cC یکی از شناخته شده ترین سازمانها در زمینه معاملات C2B است.
- C2C: در این مدل هر یک از مصرف کنندگان مستقیماً با سایر مصرف کنندگان در ارتباط هستند. ونه هایی از C2C عبارتند از: افرادی که لوازم خانگی یا اتومبیل و یا غیره را با استفاده از پیامهای بیغاتی در اینترنت می فروشند. تبلیغات مربوط به خدمات شخصی در اینترنت و فروش اطلاعات نصصی به صورت Online از دیگر موارد C2C هستند. به علاوه، بیشتر سایتهای مزایده به افراد حتلف امکان میدهند تا اقلام مورد نظر خود را برای فروش عرضه کنند.
- فناوری Peer-to-Peer (یا همتا به همتا): از این فناوری می توان در مدل های B2B ،C2C و B2C اتفاده کرد. این فناوری به کامپیوترهای متصل به شبکه امکان میدهد تا فایل های داده را به تتراک گذاشته و آنها را به صورت مستقیم پردازش کنند. برای مثال در روش C2C افراد میتوانند وسیقی، تصاویر ویدیویی، نرم افزار و سایر محصولات قابل دیجیتالی شدن را به صورت الکترونیکی بادله کنند.
- تجارت سیار : در این روشی فعالیتها و معاملات تجارت الکترونیکی به طور کامل یا به صورت جزئی را محیطی بی سیم انجام می شوند که با نام mobile commerce یا Im-commerce شناخته می شود. ای مثال، افراد مختلف می توانند با استفاده از تلفنهای ماهوارهای متصل به اینترنت پرداختهای کی خود را انجام داده یا کتابی را به Amazon.com سفارش دهند. بیشتر برنامه های کاربردی -m commer دارای تجهیزات قابل حمل هستند. اگر چنین معاملاتی برای افرادی خاصی در زمانی at-L-- 3: 1-commerce to "اصلی او در موقعیتی خاصی صورت گیرد با نام تجارت مکان محور ی شود. برخی تصور میکنند این قبیل معاملات به معاملاتی اطلاق می شود که توسط افرادی دور از انه یا محل کار خود انجام می گیرند. چنین معاملاتی را هم می توان با استفاده از سیستمهای ی سیم و هم از طریق تجهیزات دیگر انجام داد.
- Intrabusiness EC (تجارت الکترونیکی درون سازمانی): این مدل مربوط به تمام فعالیتهای خلی سازمان است که در ارتباط با مبادله کالا، خدمات یا اطلاعات در میان واحدها و افراد مختلف سازمان انجام می شود. این فعالیتها ممکن است فروش محصولات شرکت به کارمندان یا آموزش Online یا طراحی به صورت گروهی را در بر بگیرد. این قبیل فعالیتها معمولاً از طریق اینترنت یا رتال های شرکتی صورت می گیرند.
- B2E: این مدلی از فعالیتهای تجاری زیرمجموعه گروه تجارت الکترونیکی درون سازمانی است که در آن سازمانها خدمات، اطلاعات یا محصولاتی را به کارمندان خود عرضه می کنند. در این سازمانها بیشتر کارمندان به صورت سیار فعالیت کرده و نماینده شرکت هستند.
- Collabrative Commerce: زمانی که افراد یا گروهها به صورت Online ارتباط برقرار کرده یا باهم ос-5, s osta- C-Commerce u Collabrative Commerce of 3, 3 مشارکت می کنند، احتمالأ برای مثال شرکای تجاری مختلف در نقاط مختلف جغرافیایی می توانند با استفاده از مشارکت شبکه ای محصولی را طراحی کنند، محصولات داخلی انبارها را به صورت Online مدیریت کنند یا حتی میزان تقاضا برای محصولی را مانند شرکت MarkSand Spencer به کمک هم پیش بینی کنند.
- NonbusinessEC : این مدلی مربوط به تعداد بی شماری از انستیتوهای غیر تجاری مانند مؤسسات آکادمیک، سازمانهای غیرانتفاعی، سازمانهای مذهبی، سازمان های اجتماعی و آژانسهای دولتی است که از تجارت الکترونیکی برای کاهش هزینههای خود یا بهبود عملکردهای کلی و ارائه خدمات بهتر به مشتریان خود بهره میگیرند.
- E-learning: منظور از آموزشی الکترونیکی، یادگیری یا آموزشی رسمی است که به صورت Online ارائه میشود. از این نوع آموزش بیشتر در سازمانها برای آموزش کارمندان استفاده می شود. ضمنا می توان از آن در دانشگاههای مجازی نیز بهره گرفت.
- (E2E) Exchange-to-Exchange): منظور از Exchange یک بازار الکترونیکی عمومی است که دارای خریداران و فروشندگان فراوانی است. همان طور که حدس میزنید چنین بازارهایی می توانند به هم متصل باشند. در روش E2E، تجارت الکترونیکی سیستمی رسمی است که دو یا چند بازار را به هم مرتبط می کند.
- E-Government: در اینجا دولتی الکترونیکی وجود دارد که کالا، خدمات یا اطلاعات را از تجار خریداری کرده یا در اختیار آنها قرار می دهد (G2B) یا آنها را از شهروندان خریداری کرده یا در اختیار آنان قرار می دهد (GPC)، ضمناً ممکن است در این مدل ارتباط بین سازمانهای دولتی در یک کشور یا سایر کشورها برقرار شود.

ماهیت میان رشتهای تجارت الکترونیکی

چون تجارت الکترونیکی مقوله ای جدید است، نظریات تئوری و علمی در مورد آن به تازگی در حالی شکل گیری است. با مروری بر چارچوب و طبقه بندی تجارت الکترونیکی در خواهید یافت که تجارت الکترونیکی دارای چندین زمینه مختلف است. زمینه های مرتبط عبارتند از: علوم کامپیوتر، بازاریابی، رفتار مصرف کننده، امورمالی،اقتصاد،سیستم های اطلاعات مدیریت،حسابداری،مدیریت ، قوانین تجاری و مهندسی.
این مطلب ادامه دارد .