بازار آتی چیست؟

معاملات CFD چیست؟ | تفاوت آن با معاملات آتی چیست؟

امروزه بازارهای معاملاتی شرایط خوبی را برای تاجران و صنعتگران مختلف ایجاد کرده‌اند. هزاران نوع ابزار معاملاتی به مشتریان عرضه کرده که هم می‌توانند ریسک خود را پوشش داده و یا روی آن‌ها معامله کنند و سود کلانی کسب کنند. امروزه، رایج ترین ابزار معاملاتی در دنیا، معاملات CFD است. چراکه ویژگی‌های خارق‌العاده‌ای دارد.

مجله افیکس کار: در بازارهای معاملاتی اصطلاح CFD (Contract For Difference) به معنای قرارداد مابه التفاوت است . این نوعی ابزار معاملاتی و یک دروازه جذاب برای ورود سرمایه گذاران به بازارهای مالی است. CFDها در کنار انواع دیگر دارایی های رایج مانند فارکس، کالاها و فلزات اسپات توسط بروکرها ارائه می شوند. فقط برخلاف این موارد، CFD نوع مشتق شده معاملات است یعنی ارزش آنها از حرکت یک دارایی دیگر مشتق می شود.

به طور کلی بسیاری در جواب معاملات CFD چیست می‌گویند که این نوع بازار بسیار شباهت به بازارهای دوطرفه فارکس یا سایر بورس‌های جهانی دارد.

تاریخچه CDF

CFD یک ابزار معاملاتی نوین است، که در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی توسط یک شرکت کارگزاری معاملات مشتقه به نام «Smith New Court» در بورس لندن معرفی شد؛ که البته ایده اصلی مربوط به آقایان «Brian Keelan» و «Jon Wood» بود.

این ابزار معاملاتی جدید ابتدا در بازار فرابورس و صرفاً توسط معامله‌گران بزرگ حقوقی به قصد پوشش ریسک خرید و فروش می‌شد، اما به مرور زمان و پس از تعریف CFD در سیستم معاملات آنلاین « GNI Touch» توسط شرکت کارگزاری GNI، امکان انجام معاملات CFD برای معامله‌گران حقیقی و خرد نیز فراهم آمد.

به طور کلی، معاملات CFD از سال ۲۰۰۲ در مراکز مالی مهم و بازارهای بورس جهانی به صورت رسمی آغاز شد و از آن زمان تاکنون، معامله‌گران بسیاری به داد و ستد تخصصی این ابزار روی آورده و کارگزاران مطرح و متعددی نیز، معاملات CFD را به بازار آتی چیست؟ مجموعه خدمات مالی خود اضافه نموده‌اند.

قرارداد ما به التفاوت یا CFD چیست؟

قرارداد مابه التفاوت یا Contract For Difference (به اختصار CFD) نوعی قرارداد مشتقه معاملاتی است؛ که به موجب آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند، اختلاف نرخ بین قیمت باز و بسته‌ شدن یک قرارداد معاملاتی بر اساس دارایی پایه مشخصی را به یکدیگر بپردازند.

به طور کلی این نوع بازار بسیار شباهت به بازارهای دوطرفه فارکس یا سایر بورس‌های جهانی دارد.

به زبان ساده، شما در معاملات CFD مالک واقعی دارایی نخواهید بود. صرفاً بر اساس پیش‌بینی خود از آینده قیمت‌ آن، موقعیت‌ معاملاتی خرید یا فروش اخذ می‌کنید. در واقع این یک ابزار معاملاتی است، که امکان نوسان‌گیری از تغییرات قیمت بدون تحویل فیزیکی و پرداخت کامل ارزش دارایی را برای سرمایه‌گذاران بازار مالی فراهم می‌آورد.

برای معاملات با CFD، تجربه و تسلط در تحلیل قیمت دارایی پایه الزامی است. اگر آینده قیمت‌ها را صعودی پیش‌بینی می‌کنید، باید اقدام به خرید نموده . همچنین در صورت وجود احتمال کاهش ارزش دارایی مذکور، موقعیت معاملاتی فروش اتخاذ نمایید.

فرآیند کلی معاملات CFD شبیه خرید و فروش سایر ابزار مالی است، اما تفاوت‌ اصلی در عدم تملک و تحویل فیزیکی دارایی می‌باشد.

ذکر این نکته ضروری است، که CFD در زمره معاملات آتی قرار نمی‌گیرد. زیرا این قراردادها منجر به تحویل کالا نخواهند شد.

تفاوت معاملات آتی و معاملات مشتقه چیست؟

این یکی از سخت‌ترین سؤالاتی است که شاید در حوزه اقتصاد و بازارهای تجاری مطرح می‌شود.

معامله آتی یا futures contract ، قراردادی است که بر اساس آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمت مشخص بفروشد. در مقابل، طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود همان کالا با همان مشخصات را در سررسید معین بخرد. برای اینکه هر دو طرف به تعهدات خود عمل نمایند باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه نزد کارگزار بگذارند که متناسب با تغییرات قیمت آتی این وجه تضمین اولیه تعدیل می شود.

قراردادهای آتی دو طرفه است و می توانیم بدون در اختیار داشتن کالا، آن را با مشخصات معین بفروشیم و در آینده (پس از چند ماه) آن را با قیمتی که اکنون توافق کردیم تحویل دهیم و پول آن را دریافت کنیم. در معاملات فیوچرز باید فروشنده ضرر افت قیمت بازار آتی چیست؟ را به جان بخرد و کسی نیز تعهدی برای پرداخت ضرر او ندارد.

این درحالیست که معاملات CFD و می‌تواند جلوی ضرر فروشنده یا خریدار را در معاملات آتی بگیرد. در این بازار خریدار و فروشنده بر سر یک قیمت به توافق می‌رسند و طرفین بر آن پایبند می‌باشد. در واقع افزایش یا کاهش قیمت ها موجب ضرر یا سود طرفین نمی‌شود.

در یک مثال بهتر در معاملات آتی یا futures contract یک فروشنده با فروش ۱۰ اپل به قیمت ۱۰۰ دلار با خریدار توافق می‌کند. اما بعد از دو ماه که زمان سررسید انجام قرارداد است، قیمت اپل به ۱۵ دلار افزایش پیدا کرده است. میتوانید حدس بزنید خریدار چه حالی دارد!

در واقع یکی از مشکلات اصلی بازارهای فیوچرز این است که نوسانات اقتصادی آن‌ها بسیار سریع‌تر و محکم‌تر از نوسانات اقتصادی در بازارهای دوطرفه‌ای مانند CFD به مصرف کننده می‌رسد. بنابراین نوع معاملات باعث ایجاد ثبات در روند اقتصادی کشور می‌شود.

مثالی بهتر برای معاملات CFD

برای این که به طور کامل درک کنید که معاملات CFD چیست یک مثال می‌زنیم. مثالی که خودتان پای یکی از قرار دارد های بازار CFD رفته‌اید را می‌خواهیم به یادتان بیاوریم.

وقتی شما ماشینی را از شرکت ایران خودرو یا سایپا به صورت پیش فروش خریداری می‌کنید، بخشی از قیمت ماشین را به صورت پیش پرداخت و بخش‌های دیگر را به صورت اقساطی پرداخت می‌کنید. شما و شرکت ایران خود رو بر سر قیمتی به توافق رسیده‌اید. اما نکته اینجاست که در سال‌های گذشته پیش فروش ها به صورت قطعی یا همان فیوچرز بودند. یعنی همان قیمت متعهد شده باید شرکت ماشین را به شما تحویل می‌داد.

اما با حرکت‌های تورمی در سال‌های گذشته شرکت‌های خودروساز سعی کردن ماشین‌های خود را به صورت ﺑﺎﺯﺍرﺳﻬﺎﻡ CFD یا قرارداد مابه التفاوت به فروش برسانند.

در این حالت فروشنده که خودروساز می‌باشد با مشتری بر سر قیمتی به توافق می‌رسد. سپس از مشتری تعهد می‌گیرد که هنگام تحویل خودرو، قیمت روز محاسبه خواهد شد. یعنی با افزایش قیمت خودرو خریدار باید این ضرر را جبران کند.

البته چون معمولاً در اقتصاد ایران قیمت یک‌طرفه رو به بالا حرکت می‌کند تاکنون کمتر پیش امده است که روی دیگر سوال معاملات CFD چیست را لمس کرده باشد.

در واقع روی دیگر این سوال این است که اگر قیمت ارزان‌تر از توافق شما و خودروساز باشد، او مکلف به پرداخت مابه‌التفاوت خواهد بود.

چرا CFD ظهور کرد؟

معاملات فیوچرز یا آتی مزیت‌های زیادی داشته و افراد زیادی در این بازار مشغول تجارت هستند و پول‌های زیادی رد و بدل می‌کنند.

یکی از ایرادات معاملات آتی این است که در تاریخ سررسید قرارداد فسخ شده و دو طرف باید با هم تسویه کنند. اما آن کسی که ضرر داده، برایش مطلوب نیست، اگر فکر کند 2 ماه دیگر قیمت پایین میاید. پس باید این مشکل را چگونه حل کنند؟ پس سر رسید قراردادها را برداشتند. هرکسی می‌توانست تا هر زمانیکه میخواست، معامله خود را نگه داشته و یا قرارداد را بسته و سود خود را دریافت کند.

به این شکل، دریچه جدیدی رو به بازارهای مالی و معامله‌گران باز شد. آن‌ها دیگر مجبور نبودند استرس سر رسید قرارداد را داشته و تا هر زمانیکه می‌خواستند، می‌توانستند صبر کنند. حالا تاجر ما که در قرارداد فیوچرز ضرر داده بود و هنگام سررسید، قراردادش لغو شده بود.

در این حالت میتواند معاملات CFD انجام داده و بی هیچ استرسی، معامله خود را ادامه داده و همچنین از تمامی حسن‌های معاملات فیوچرز نیز استفاده کند.

در معاملات CFD دیگر خبری از دردسرهای تحویل نبوده و همه قراردادها به صورت نقدی تسویه می‌شوند.

چه چیزهایی را می‌توان معامله کرد؟‌

1. سهام های شرکت های مختلف
2. تمامی کالاها
3. شاخص های سهام
4. اوراق قرضه

و هر چیزی که فکرش را کنید. به عنوان مثال: تاجر ما فکر میکند شرکت گوگل در سالهای آینده سیر نزولی دارد و میخواهد از پایین آمدن قیمت سود کسب کند. حالا باید چکار کند؟در بازار سهام سنتی که نمیتواند این کار را بکند. چون فقط باید سهام بخرد و نگه دارد. و نمی توان روی پایین آمدن قیمت سود کرد.

پس باید چکار کند؟ در بازار CFD، قرارداد گوگل را می‌فروشد. در بازار قراری می‌گذارد که هنگامیکه بخواهد تسویه کند، اختلاف قیمت امروز و روز تسویه را به بازار پرداخته و یا از بازار بگیرد. تاجر ما، سهام گوگل را در معاملات CFD روی قیمت 150 دلار به ازای هر سهام فروخت. حالا قیمت سهام به 100 دلار رسیده است. روی هرسهم، 50 دلار سود کرده و معامله را می‌بندد. به همین سادگی!

مزایای معاملات CFD چیست؟

به طور کلی بسیاری در جواب معاملات CFD چیست می‌گویند که این نوع بازار بسیار شباهت به بازارهای دوطرفه فارکس یا سایر بورس‌های جهانی دارد. از مزایای مهم معاملات CDF میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

• همانند فیوچرز، در معاملات CFD امکان فروش نیز وجود دارد.
• استفاده از اهرم یا لوریج leverage .
• این قرارداد‌ها سر رسید نداشته و می‌توانید تا هر زمانیکه خواستید، آن‌ها را نگه دارید.
• سودآوری حتی در روزهای منفی و رکود نیز محسوب می‌شود.

یکی از اصلی‌ترین علت‌هایی که باعث شد معاملات CFD طراحی شود، این بود که در زمان‌های سقوط قیمت یا صعود بی‌رویه قیمت هیچ راهکاری برای جلوگیری از حباب یا رکود نبود. اما این نوع بازارها با ایجاد سود دوطرفه باعث شدند که خریداران و فروشنده‌ها در هر دو سمت بازار پخش شوند و هم خریدار و هم فروشنده از این معامله سودآوری داشته باشند.

نکته جالب این است که شما می‌توانید قرارداد این بازار را معامله کنید و آن را به غیر منتقل کنید. این امکان انتقال به غیر باعث شد که نقدشوندگی این بازار تأمین شود و عملاً ریسک بلوکه نشدن پول و سرمایه صفر شود.

در واقع یکی از مشکلات اصلی بازارهای فیوچرز این است که نوسانات اقتصادی آن‌ها بسیار سریع‌تر و محکم‌تر از نوسانات اقتصادی در بازارهای دوطرفه‌ای مانند CFD به مصرف کننده می‌رسد؛ بنابراین نوع معاملات باعث ایجاد ثبات در روند اقتصادی کشور می‌شود.

استفاده از اهرم یا لوریج leverage در معاملات CFD

یکی از عوامل جذابیت سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نوین، امکان استفاده از ضریب اهرمی است. در واقع این قابلیت به شما اجازه می‌دهد، تا پتانسیل کسب بازدهی (سود یا زیان) خود را چند برابر کنید.

امروزه قیمت برخی از دارایی‌های پایه بسیار افزایش یافته و عملاً انجام معاملات آن‌ها برای بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد امکان‌پذیر نیست؛ زیرا هر چند که مهارت معامله‌گری بالایی نیز داشته باشند، اما سرمایه اولیه ورود به معامله را در اختیار ندارند!

مثلاً بیت کوین را در نظر بگیرید. بازه قیمتی حدوداً ۱۰ هزار دلاری (حدود قیمتی این دارایی در زمان نگارش مطلب) رقم بسیار بالایی برای خرید و فروش یک واحد از دارایی پایه محسوب می‌شود.

در نتیجه بسیاری از معامله‌گران با سرمایه‌های کمتر از این مقدار نمی‌توانند، از نوسانات قیمتی بیت کوین منتفع شوند. این در حالی است، که سرمایه‌گذاران با استفاده از CFD و تنها پرداخت بخشی از مبلغ کل (مثلاً ۵ یا ۱۰ درصد) امکان انجام معاملات دارایی‌های گران قیمتی نظیر بیتکوین یا سهام شرکت‌های مطرح بین‌المللی (گوگل، اپل و…) را خواهند داشت.

آموزش معاملات آتی سکه و سهام

معاملات آتی سکه و سهام از جمله معاملاتی است که می‌توان با سرمایه بازار آتی چیست؟ کم نیز انجام داد. شما می‌توانید با سرمایه کمی وارد شوید اما حتی بیشتر از پنج برابر آورده خود سود کنید. البته توجه داشته باشید به همان میزان که سود شما بیشتر می‌شود؛ ریسک سرمایه شما نیز بیشتر می‌شود. این از مهم‌ترین مواردی است که در قسمت اول معاملات آتی می‌خوانید. در این قسمت نیز قرار است به همان منوال پیشروی کنیم. دقت داشته باشید بهتر است از قبل اطلاعات نسبی درباره بورس داشته باشید. بنابراین توصیه می‌شود دیگر مقالات الف بورس از جمله مجامع بورسی، تحلیل بین بازاری، اطلاعات زدگی، نکاتی برای سرمایه گذاری در بازارهای پرنوسان و قسمت اول معاملات آتی سکه و سهام را نیز مطالعه کنید.

چه کسانی از بازار معاملات آتی سکه و سهام سود می‌برند؟

در هر بازار افراد ذی نفع زیادی وجود دارد. برای مثال در بازار بورس افرادی که کارگزاری دارند سود زیادی می‌برند. درست است که کارمزد کارگزاری‌ها زیاد نیست اما امروز تعداد مراجعات به آن‌ها بسیار زیاد شده است. آن‌ها مشتریان زیادی پیدا کرده‌‌اند بنابراین سود بسیاری هم کسب می‌کنند. و یا در بازار میوه افرادی که میوه‌های پلاسیده را برای گاو و گوسفند خریداری می‌کنند نیز همانند فروشنده سود می‌کنند. این در حالی است که کسی آن‌ها را به حساب نمی‌آورد.

ذی نفعان بازرا معاملات آتی سکه و سهام

معامله گری هم در بورس سود بسیاری دارد و هم در بازار آتی می‌تواند سودمند باشد. معامله گر به افرادی می‌گویند که با استفاده از معاملات زیاد از نوسانات قیمت سود می‌برند. در واقع این افراد می‌توانند بیشتر از بازار نقد از بازای آتی سود ببرند. چراکه در بازار نقد، در شرایطی که پیش بینی می‌شود بازار صعودی باشد؛ می‌توان از نوسانات قیمت سود برد. این در حالی است که در بازار آتی در زمانی که پیش بینی می‌شود قیمت کاهش پیدا می‌کند نیز می‌توان سود کرد. علاوه بر آن در زمان افزایش قیمت نیز سود منتظر شماست! در بازار آتی در زمان کاهش قیمت می‌توان از طریق اخذ موقعیت فروش در قیمت بالاتر و خرید دوباره در قیمت پایین‌تر به سود به روش معامله گری دست یافت.
توجه داشته باشید که در قسمت اول این مقاله به عدم نیاز سهام اشاره کردیم. این بدان معنی است که برای اتخاذ موقعیت‌های خرید یا فروش نیازی به داشتن سهم پایه در کد معاملاتی نیست. در قسمت اول همچنین اشاره کردیم که موقعیت فروش به معنی تعهد به فروش سهم در سررسید و موقعیت خرید به معنی تعهد خرید سهم در سررسید می‌باشد. این یعنی فروشنده در پایان قرارداد باید سهم را داشته باشد و نیازی نیست در طول مدت قرارداد سهم را نگه دارد!

آربیتراژ گران در معاملات آتی سکه و سهام

آن‌ها بسیار زیرک هستند. آربیتراژ گران از تفاوت قیمت‌ها در بازار آتی و بازار نقد سود می‌برند. فرض کنید شرایطی پیش می‌آید که پیش بینی می‌شود قیمت یک سهم در بازار نقد افزایش پیدا می‌کند. سهام در بازار آتی کمی گران‌تر از سهام در بازار نقد معامله می‌شود. در این شرایط آربیتراژ گران سهام را در بازار نقد خریداری و در بازار آتی به فروش می‌رسانند. در این شرایط آن‌ها سود هنگفتی دریافت کرده اند! البته توجه داشته باشید که نیازی نیست سهم در طول مدت قرارداد نزد فروشنده بماند. اما یک آربیتراژ گر خوب می‌داند که نگه داشتن سهم در طول قرارداد، ریسک تغییر قیمت را بین دو بازار تقسیم می‌کند. همین موجب می‌شود سود قطعی باشد.
حال فرض کنید قیمت سهام در بازار نقد منفی می‌شود. در این حالت قیمت در بازار آتی کمتر از بازار نقد است. کسانی که سهم موردنظر را در بازار نقد دارند؛ آن را در بازار نقد می‌فروشند و در بازار آتی دوباره همان سهم را خریداری می‌کنند. توجه داشته باشید که قیمت در بازار آتی کمتر است. آن‌ها در سررسید سهم موردنظر را تحویل می‌گیرند. این کار نیز سود مخصوص به خود را در پی دارد. اول اینکه سهم را در سررسید مشخص از آن خود کرده اند. دوم اینکه سپر محافظی برای زیان ناشی از کاهش قیمت به دور خود کشیده اند.

مدیریت ریسک در بازار معاملات آتی سکه و سهام

افراد بسیاری هستند که فاقد قدرت پیش بینی قیمت‌ها در آینده می‌باشند. این افراد نمی‌توانند به خوبی قیمت‌ها را در بازار نقد پیش بینی کنند. همچنین نمی‌توانند ریسک کاهش قیمت را نیز بپذیرند. آن‌ها به دنبال حذف ریسک نوسانات هستند. توجه داشته باشید که این ریسک هم در جهت مثبت و هم در جهت منفی می‌تواند ظاهر شود.

مدیریت ریسک در بازار معاملات آتی سکه و سهام

مثال می‌تواند بهتر این کار را توضیح دهد. فرض کنید کسی می‌خواهد بازار آتی چیست؟ سهام را در روزهای پایانی مجمع خریداری کند. این کار به او در دریافت سود تقسیمی کمک می‌کند. این فرد در اولین گام باید سررسید مناسب را انتخاب کند. تاریخ سررسید باید قبل از تاریخ برگزاری مجمع باشد. وی در گام بعدی اقدام به اتخاذ موقعیت خرید با قیمت مشخص می‌کند. فراموش نکنید که زمان سررسید قبل از تاریخ برگزاری مجمع است. پس او با دریافت سهام در آن تاریخ جزو سهام داران محسوب می‌شود. در این حالت می‌تواند از مزایای آن بهره مند شود. دقت داشته باشید که در این مثال می‌توان عنوان کرد که فرد از طریق پیش خرید کردن سهم به قیمت مشخص توانسته است ریسک نوسانات قیمتی را حذف کند. این شرایط می‌تواند هم برای خریدار و هم فروشنده اتفاق بیفتد.

آربیتراژ در معاملات آتی سکه و سهام چیست؟

آربیتراژ زمانی اتفاق می‌افتد که شما از دو بازار متفاوت از طریق اختلاف قیمت سود ببرید. این تفاوت می‌تواند هم از طریق زمانی باشد و هم طریق مکانی. برای مثال در بازار‌های نقد و آتی تفاوت در زمان خرید و فروش است این در حالی است که می‌توان این تفاوت نرخ را در دو بازار با مکان جغرافیایی متفاوت نیز جست و جو کرد.
دولت‌ها در تلاش هستند تا آربیتراژ را به صفر برسانند. چراکه به نوعی واسطه گری است. بنابراین آن‌ها می‌توانند از طریق یکپارچه سازی بازارهای مالی این کار را انجام دهند. یکپارچه سازی که در ایران انجام شده است اختلاف در مکان بازار را نزدیک به صفر رسانده است.
توجه داشته باشید که آربیتراژ در بازارهای کالایی همچون گذشته جولان می‌دهد. آن هم به علت این است که در این بازارها هزینه نگهداری، حمل و نقل و… موجب قیمت‌های متفاوت در بازار شده است.
همانطور که گفتیم آربیتراژ از طریق تفاوت زمانی نیز می‌تواند انجام شود. برای مثال فردی در بازار نقد یا آتی سهامی را خریداری کرده است. دلیل خرید و فروش او حذف ریسک نوسانات قیمت است. او پس از چندی سهام را در بازار دیگر به فروش می‌رساند. این همان آربیتراژ زمانی است که به آن اشاره کردیم.
در صورتی که قیمت‌های آتی بیشتر از قیمت نقد باشد؛ آربیتراژ گر می‌تواند سهم را در بازار نقد خریداری و به قیمت مشخص در یک زمان در بازار آتی آن را به فروش رساند.

تاثیر تصمیمات شرکتی بر دارندگان موقعیت‌های باز در بازار معاملات آتی سکه و سهام

توجه داشته باشید که زمانی که سهم در بازار نقد بسته می‌شود؛ در بازار آتی نیز دیگر نمی‌توان آن سهم را معامله کرد. این عدم امکان معامله در تمام سررسید‌ها تا زمان باز شدن در بازار نقد ادامه می‌یابد.

در صورتی که شرکت اقدام به تقسیم سود کند

در بورس تهران به منظور کاهش و حذف ریسک پیش بینی سود قبل از باز شدن نماد در بازار آتی، سود مصوب از آخرین قیمت تسویه روزانه کسر می‌شود. این تغییر در قیمت تسوه در حساب طرفین لحاظ نمی‌شود. در نتیجه افرادی که در بازار هستند، در صورتی که برگزاری مجمع در طی دوره باشد؛ می‌توانند برای تعیین ارزش آتی سهم سود تقسیمی را از قیمت کسر نکنند. به مثال زیر توجه کنید.
اتخاذ موقعیت خرید با قیمت ۴۰۰۰ ریال
آخرین قیمت تسویه قبل از برگزاری مجمع ۴۵۰۰ ریال
سود تقسیمی در مجمع ۶۰۰ ریال
در این مثال تعدیل در قیمت تسویه به شکل زیر محاسبه می‌شود:
۴۵۰۰-۶۰۰=۵۰۰ ریال
دقت داشته باشید که در این حالت تغییری در حساب دارندگان موقعیت باز اتفاق نمی‌افتد.
در صورتی که بعد از بازگشایی نماد معاملات روی قیمت بالاتر انجام شود؛ نحوه محاسبه سود و زیان روزانه برای دارندگان موقعیت خرید از ابتدای اتخاذ موقعیت به شکل زیر است:
۴۵۰۰-۴۰۰۰=۵۰۰ ریال
+ سود واریز شده به حساب خریدار قبل از برگزاری مجمع به ازای هر سهم
+ تغییر در قیمت تسویه از ۴۵۰۰ به ۳۹۰۰ بدون تغییر در حساب مشتری
+ افزایش قیمت تسویه از ۳۹۰۰ به ۳۰۰

اگر شرکت اقدام به افزایش سرمایه کند

این کار منجر به تعدیل آخرین قیمت تسویه روزانه در قراردادهای بازار معاملات آتی سکه و سهام و به طور کلی معاملات این بازار می‌شود. در این حالت بورس قبل از بازگشایی نماد اقدامات لازم روی قراردادهای سهم پایه را انجام می‌دهد.

Call Margin در معاملات آتی سکه و سهام چیست؟

بگذاری سری به قسمت اول بزنیم. در قسمت اول خواندید وجه تضمین به عنوان ضمانت اجرای تعهدات از طرفین معامله دریافت و در حساب کارگزاری بلوکه می‌شود. در ایران این مبلغ حدود ۲۰ درصد از قرارداد است. در صورتی که مشتری سود کند؛ سود به شکل روزانه به حساب وی واریز می‌شود. اما در صورتی که زیان کند؛ این مبلغ تا زمانی که به اندازه حداقل وجه تضمین برسد از حساب او کسر می‌شود. پس از رسیدن به این سطح، مشتری اخطار کسری موجودی دریافت می‌کند. اینجاست که باید حساب خود را به میزان وجه تضمین شارژ کند. یا موقعیت باز خود را ببندد. به این حالت است که می‌گویند Call Margin رخ داده است.
در صورتی که این کار انجام نشود؛ کارگزاری به مشتری اعلام و موقعیت باز او را در بازار عادی می‌بندد. اما در برخی موارد ممکن است کارگزاری نتواند این کار را انجام دهد. آن هم به این دلیل که سفارشی ثبت نمی‌شود. در این حالت بازار جبرانی تشکیل می‌شود. دقت داشته باشید که کارگزاری تنها در ساعات عادی بازار می‌تواند موقعیت مشتری را ببندد. بنابراین محدودیت زمانی نیز دارد.
بازار جبرانی در سه دوره زمانی تشکیل می‌شود. در دوره زمانی اول میزان دامنه نوسان دو برابر است. در دوره زمانی دوم میزان دامنه نوسان سه برابر است. در دوره زمانی سوم اما این دامنه نوسان حذف می‌شود. با نبود سفارش در هر دوره به دوره بعدی موکول می‌شود. در صورتی که در دوره زمانی سوم معامله‌‌ای صورت نگیرد؛ محدودیت دامنه نوسان حذف می‌شود.

در بازار کاهشی چگونه سود ببریم؟

استراتژی های بازار معاملات آتی سکه و سهام

در بازار معاملات آتی سکه و سهام می‌توان در هر صورت سود کرد. زمانی که پیش بینی می‌شود قیمت‌ها در بازار نقد نزولی شود؛ می‌توان از طریق فروش سهم از ضرر بیشتر جلوگیری کرد. در این حالت می‌توان برای خرید صبر کرد تا قیمت‌ها به اصطلاح به کف برسند. به این ترتیب فاصله قیمت ایجاد شده است که می‌تواند از ما در برابر زیان بیشتر حفاظت کند. از مزایای بازار آتی امکان نوسان گیری در شرایط منفی است. از استراتژی‌هایی که دراین شرایط می‌توان اتخاذ کرد ایجاد موقعیت فروش در سهمی است که انتظار کاهش نرخ آن را داریم. دو رویکرد اصلی در این استراتژی است:

1. ایجاد موقعیت فروش، کاهش قیمت سهم و در نهایت بستن موقعیت فروش از طریق ایجاد موقعیت خرید در قیمت پایین‌تر
2. ایجاد موقعیت فروش و تحویل سهم در سررسید

معاملات آتی سکه و سهام از جمله معاملات بازار آتی است که امروز روند افزایشی داشته است. در صورتی که قسمت قبل این مقاله را خوانده باشید؛ متوجه می‌شوید می‌توان حتی در ضرر سود کرد! این کار با کمی هوشمندی و اطلاعات کافی از بازار ممکن است. بنابراین برای افزایش اطلاعات خود می‌توانید از ما کمک بگیرید. تیم مجرب الف بورس در تلاش است تا با ارائه مقالات مناسب شما را از زیان مسون بدارد. از جمله این مقالات می‌توان به آشنایی با شرکت DTCC، نرخ بازده سهام، بیزاری از باخت و اعتیاد ترید کردن اشاره کرد. امیدواریم برایتان مفید بوده باشد.

بازار آتی یا Futures exchange چیست؟

بازار آتی یک مرکز مالی برای انجام قراردادهای آتی استاندارد است که شامل توافق‌نامه‌ای قانونی با حدومرز مشخص است و هنگام امضای قرارداد برای خرید یا فروش یک کالای اقتصادی در آینده باقیمت توافق شده، ایجاد شده است.

کالای تحویلی در قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت بوده و زمان و مکان تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آینده در بازار آتی قیمت است که در مرحله معامله برآورد می‌شود. درواقع منظور از معاملات آتی، پوشاندن ریسک سرمایه‌گذاری است و این ابزار در بورس کالا مورداستفاده قرار می‌گیرد. استفاده از معاملات آینده، می‌تواند به‌عنوان راه‌کاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و بازار آتی چیست؟ با قرار گرفتن معامله‌گران و بازارسازان در کنار معاملات آتی، چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایه‌های سرگردان تکمیل می‌شود.

قرارداد آتی چیست ؟

قرارداد آتی، قراردادی است که در آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند مقدار معینی از کالای مشخصی را باکیفیت و قیمت معلوم، در زمان و مکان مشخص معامله نمایند.

به بیان ساده، منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی می‌کنیم؛ اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم و درواقع می‌خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم؛ بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری ‌کنیم، اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند. در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند و برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.

جالب است بدانید که قرارداد آتی قراردادی دوطرفه است و می‌توانیم بدون در اختیار داشتن کالا، همین الان کالا با مشخصات معین را بفروشیم و در آینده (پس از چند ماه) آن را باقیمتی که اکنون توافق کردیم، تحویل دهیم و پول آن را دریافت کنیم. این نوع معامله برای کسانی که قصد دارند ریسک خود را کم کنند، مثل کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی بسیار مناسب است. کشاورز می‌خواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان باشد و کارخانه هم بازار آتی چیست؟ برای برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی نیاز دارد مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند؛ پس با این مثال اهمیت کنترل نوسان و میزان ریسک در معاملات آتی تا حدودی مشخص می‌شود.

چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در بین معامله گران بورس های دنیاست؟
بازار آتی به دلیل این‌که منافع خریدار و فروشنده کالا را تأمین کرده و فرصت کسب سود را برای نوسان‌گیران نیز فراهم می‌کند، در جهان طرفداران زیادی دارد. به عبارتی فعالان این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:

۱. خریداران کالا: اشخاصی که به کالایی (مثلاً زعفران، زیره، پسته و …) در آینده نیاز دارند، امروز در بازار آتی باقیمت معین پیش‌خرید می‌کنند.

۲. فروشندگان کالا: اشخاصی که قصد دارند در آینده کالای خود (زعفران، زیره، پسته و …) را بفروش برسانند، امروز می‌توانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیش‌فروش کنند.

۳. نوسان‎گیرها: اشخاصی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (زعفران، زیره، پسته و …) را ندارند، بلکه می‌خواهند با پیش‌بینی درست روند قیمت کالا، سود سرشاری به دست آورند.

آشنایی با بازار و قراردادهای آتی

بازار آتی به رونق اقتصادی کمک شایانی می‌کند؛ بازار آتی چیست؟ زیرا از یک‌سو تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌توانند ریسک خود را کاهش دهند و از سوی دیگر، کسانی که تمایل دارند سودهای کلان با ریسک بالا کسب نمایند می‌توانند با معاملات قانونی و مطمئن به هدف خود دست یابند.

ویژگی های معاملات آتی چیست؟

استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگی‌ها و منافع بسیار زیادی است که می‌تواند سود کلانی را نصیب بازار آتی چیست؟ فعالان این بازار کند. از این منافع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معافیت مالیاتی
• تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
• امکان برداشت یک‌روزه موجودی از حساب
• کارمزدهای بسیار پایین
• امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی
• واریز روزانه سود و زیان به‌حساب مشتری
• و بازار آتی چیست؟ …

در ادامه به‌تمامی منافع و ریسک‌های این بازار می‌پردازیم. ابتدا به معرفی دو مزیت مهم قراردادهای آتی اشاره می‌کنیم که ماهیت این بازار را شکل می‌دهند:

۱. وجود اهرم در معاملات: یعنی می‌توانیم با چندین برابر پول خود در بازار آتی کالا معامله کنیم.

۲. دوطرفه بودن بازار: یعنی هم از بالا رفتن قیمت می‌توان سود کرد و هم از افت قیمت‌‌ها.

برای روشن شدن این دو مزیت به توضیحات ارائه‌شده، دقت فرمایید:

اهرم مالی بازار آتی چیست و چرا این اهرم برای بورس بازان جذاب است؟
از اهرم مالی بازار آتی در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهیم با واردکردن نیرویی کوچک، نتیجه‌ای بسیار بزرگ‌تر به دست ‌آوریم. افراد با هوش مالی بالا همواره به دنبال یافتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری با قابلیت اهرمی هستند. اهرم می‌‎تواند با تغییر در زمان، نتیجه نهایی، مواد اولیه و یا سرمایه اولیه، به سرمایه‌گذاران فرصت ثروتمند شدن بدهد؛ اما فراموش نکنید که استفاده اشتباه از وضعیت‌های اهرمی می‌تواند منجر به شکست‌های سنگین مالی شود، لذا افرادی با درجه ریسک‌پذیری بالاتر و هوش و دانش بالا همواره به دنبال سرمایه‌گذاری‌های با اهرم بالاتر هستند.

به‌عنوان‌مثال، با اهرم مالی بازار آتی قادر هستید با در اختیار داشتن مبلغ ده کیلوگرم زیره سبز، بر روی ۱۰۰ کیلوگرم زیره سبز سرمایه‌گذاری کنید و سود ۱۰ برابری و یا زیان ۱۰ برابری به‌حساب شما منظور گردد.

دوطرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟
در بازار فیزیکی (نقدی) افراد وقتی (زیره، زعفران، پسته و …) را خریداری می‌کنند، این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آن‌ها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند؛ یعنی معامله‌گران فقط زمانی می‌توانند از بازار سود کسب کنند که قیمت‌ها رشد کند. ولی زمانی که قیمت کالاهای ذکرشده در حال کاهش است عملاً نمی‌توانند انتظار سود داشته باشند؛ بلکه فقط می‌توانند در صورت دارا بودن کالاها با فروش آن از ضرر یا افزایش آن جلوگیری کنند.

در بازار فیزیکی افراد می توانند (زیره، زعفران، پسته و …) را خریداری می‌کنند.

برخلاف بازار نقدی در معاملات آتی کالا، افراد می‌توانند هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش قیمت سود کسب کنند؛ یعنی وقتی قیمت افزایش می‌یابد افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده و در قیمت بالاتر آن را به فروش می‌رسانند. از طرفی وقتی سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند که قیمت‌ها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به پیش‌فروش کالا کرده و پس از کاهش قیمت‌ها اقدام به خرید همان مقدار مدنظر می‌کنند و از اختلاف بین فروش و خرید منفعت کسب می‌کنند.

این امر موجب می‌شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حرکت قیمت‌ها در هر طرف کسب سود کنید.

محصولات مورد معامله در معاملات آتی چیست؟

ابزارهای مشتقه (ازجمله قراردادهای آتی) ابزاری هستند که قیمت و ارزش آن‌ها از یک نوع دارایی که اصطلاحاً به آن “دارایی پایه” می‌گویند، مشتق می‌شود. معمولاً در بورس‌های کالایی دنیا، دارایی‌های مختلفی ازجمله محصولات کشاورزی، انواع فلزات، انواع فراورده‌های نفتی و سایر محصولات به‌عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی مطرح می‌گردند.

در حال حاضر در بورس کالای ایران محصول زیره سبز، زعفران و پسته در قالب قرارداد آتی معامله می‌شود. این در حالی است که در آینده با ایجاد شرایط مطلوب محصولات دیگر نیز می‌توانند در بازار آتی معامله شوند. درصورتی‌که دارایی موردنظر در قرارداد، کالا باشد، لازم است که شرایط قابل‌قبول کالا توسط بورس تعیین شود. دلیل این امر آن است که کالاهای مختلف با شرایط کمی و کیفی متفاوت ممکن است در بازار موجود باشد.

نتیجه گیری

در این مطلب به زبان ساده با تعریف بازار آتی و قرارداد آتی و مزایای آن آشنا شدیم. دانستیم که وجود اهرم در معاملات و دوطرفه بودن بازار به ما کمک می‌کند تا سود قابل‌توجهی از سرمایه‌گذاری خود دریافت کنیم. همچنین بازار آتی هم برای کسانی مورداستفاده است که قصد دارند ریسک خود را کاهش دهند و هم برای نوسان‌گیران که قصد دارند از تغییرات قیمت سود کسب نمایند.

وضعیت کنتانگو (contango) در بازار آتی

قراردادهای آتی قراردادهایی هستند که به خودی خود ارزش ندارند و ارزش خود را از یک دارایی پایه در بازار نقد کسب می‌کنند. قیمت آتی و نقد کالایی خاص، همواره با هم اختلاف دارند و در برهه‌هایی از زمان این اختلاف ممکن است کم یا زیاد شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی دو مفهوم مرتبط با این اختلاف قیمت، یعنی وضعیت کنتانگو در بازار آتی (contango) و وضعیت بک واردیشن (backwardation) بپردازیم.

منظور از وضعیت کنتانگو در بازار آتی چیست؟

قیمت دارایی پایه‌ای که قراردادهای آتی روی آن تعریف شده‌اند، همواره در حال تغییر است. یکی از دلایل عمده این تغییرات می‌تواند وضعیت عرضه و تقاضا باشد. سرمایه‌گذاران با توجه به قیمت نقدی کالا، در مورد روند قیمت کالا گمانه‌زنی‌هایی دارند. حال اگر قیمت آتی کالایی خاص، بیشتر از قیمت نقد پیش‌بینی شده توسط سرمایه گذاران باشد، وضعیتی پیش می‌آید که به آن کنتانگو (contango) می‌گویند. نام دیگر کنتانگو ، فورواردیشن (forwardation) است.

مفهوم بک واردیشن (Backwardation) چیست؟

چنانچه عکس پدیده کنتانتگو را در بازار شاهد باشیم، یعنی قیمت نقد مربوط به کالایی خاص بیشتر از قیمت آتی مربوط به همان کالا باشد، وضعیت بک واردیشن (backwardation) اتفاق می‌افتد. طبق تجربه‌ای که در بازارهای جهانی وجود دارد، بک واردیشن پدیده‌ای نادر و حاصل یک بحران (جنگ، آب و هوا، تقاضای غیرمعمول) است.

به طور مثال چنانچه تولید و عرضه نفت پالایشگاه آرامکو عربستان به دلیل بحران منطقه‌ای (با فرض نبود ذخایر عظیم نفتی در آرامکو) کاهش یابد، ممکن است قیمت هر بشکه نفت به صورت مقطعی بالا رود. در چنین شرایطی قیمت نقدی نفت احتمالا بیشتر از قیمت آتی خواهد بود. به دلیل این که سرمایه‌گذاران و سفته‌بازان قیمت نقدی را متورم می‌بینند، پیش‌بینی می‌کنند قیمت نقد و آتی به سمت همدیگر همگرا شوند؛ بنابراین در بازار نقد، فروش استقراضی و در بازار آتی موقعیت تعهدی خرید را اخذ می‌کنند.

مثالی در مورد کنتانگو و بک واردیشن

فرض کنید تاجری با باغدار پسته قرارداد می بندد که یک تن پسته را با قیمت هر کیلو ۱۸۳هزار تومان با سرسید سه ماه آینده از وی بخرد؛ قیمت نقدی پسته در بازار ۱۸۵هزار تومان است.

سناریو اول

پس از انعقاد قرارداد، واسطه‌گری پیشنهاد فروش قرارداد آتی را به قیمت هر کیلو ۱۹۰هزار تومان به تاجر می‌دهد، یعنی تاجر قرارداد آتی را به واسطه‌گر بفروشد. در حال حاضر قیمت پیشنهادی واسطه‌گر بیشتر از قیمت آتی توافق‌شده مابین تاجر و باغدار پسته است. این مثالی از وضعیت کنتانگو در بازار آتی است.

سناریو دوم

تاجر پیشنهادی را از واسطه‌گری مبنی بر فروش روی قیمت ۱۸۴۰۰۰تومان دریافت می‌کند و تاجر بنا به پیش‌بینی که از آینده دارد این پیشنهاد را می‌پذیرد. در چنین حالتی، قیمت قرارداد آتی و نقدی نشان‌دهنده وضعیت بک واردیشن است.

نمودار فوق با فرض تغییر جزئی قیمت آتی طی چند ماه طراحی شده است.

جدول زیر مثالی در مورد بک واردیشن زیره هند است که در سال ۲۰۱۹ اتفاق افتاد.

سخن آخر

همانطور که گفته شد احتمال وقوع بک واردیشن پایین است. حتی در صورت وقوع، کسب سود از این فرصت، مستلزم رصد چند ماهه بازار است. وضعیت کنتانگو در بازار آتی بیشتر دیده می‌شود. یعنی قیمت آتی بیشتر از قیمت نقدی مربوط به کالایی خاص است، بنابراین سرمایه‌گذاران باید اقدام به اخذ موقعیت تعهدی مناسب، با توجه به شرایط بازار کنند.

مفاهیم: قرارداد آتی یا معاملات آتی (Futures) چیست؟

همشهری آنلاین: قرارداد آتی یا معاملات آتی (Futures ) توافق نامه‌ای است قانونی، دارای حد و مرز معین و برای خرید یا فروش یک کالا یا ابزار مالی، برای زمانی در آینده با قیمتی توافق شده هنگام امضای قرارداد.

کالای تحویلی قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت باشد و زمان تحویل و محل تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آتی قیمت است که در مرحله معامله کشف می‌شود.

به عنوان مثال چنان‌چه کارگزاری یک قرارداد آتی مس برای خرداد ماه 1385 را خریداری کند یعنی او پذیرفته که 1000 کیلو مس برای تحویل در ما ه خرداد منعقد کرده و کیفیت مس مورد قرارداد نیز استاندارد بوده و تمام قراردادهای مس خرداد ماه نشان دهنده یکسان بودن کیفیت مس در آن دوره است.

در واقع منظور از معاملات آتی پوشاندن ریسک سرمایه گذاری است و این ابزار در بورس کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از معاملات آتی می‌تواند به عنوان راه‌کاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و با قرار گرفتن معامله‌گران و بازارسازان درکنار معاملات آتی چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایه‌های سرگردان تکمیل می‌شود.

تاریخچه شروع معاملات آتی

در سال 1848 در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند.

به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد.

در این راستا کشاورز از قبل می داند که وجه خود را دریافت می نماید و دلال نیز از قیمت کالا با خبر می شود و این معامله برای هر دو طرف معامله سودمند است این نوع قراردادها به سرعت رایج گردید و قراردادها را قبل از تاریخ تحویل دست به دست چرخاند.

اگر دلالی احساس می کرد نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم را نیاز داشت می فروخت، مشابه آن نیز، تولیدکننده که قصد عدم تحویل گندم را داشت مسئولیت تحویل واقعی گندم را به دیگری منتقل می کرد.

قیمت قرارداد وابستگی به وضعیت و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت.
این قراردادها با اندکی تغییرات به سرعت تبدیل به ابزاری حمایتی برای طرفین معامله که بازار بر خلاف نظر آن ها حرکت می‌کرد، تبدیل شد مثلاً در شرایط بد آب و هوا، افرادی که قرارداد فروش گندم منعقد کرده اند، علاقه‌مند هستند، قراردادهای ارزشمند خود را بدلیل کاهش عرضه گندم، نگه دارند، برخلاف آن، چنانچه تولید مازاد بر تقاضا باشد، ارزش قراردادهای فروش نیز کاهش می‌یابد به‌علاوه، این وضعیت معامله گرانی را که قصد خرید و فروش گندم را نداشته و صرفاً بعنوان پذیرش ریسک قیمت گندم و تحصیل سود وارد معامله شده اند را نیز ترغیب می‌کند.

در نتیجه معامله در قراردادهای آتی حالتی بسیار سودمند در سرمایه گذاری داشته و باعث ورود کالاهای دیگر به بازار آتی می‌شود و زمینه‌ای را ایجاد می‌کند که شکل قراردادهای آتی منظم و قانونمند می‌شوند و به‌دنبال آن بورس CBOT در سال 1848 در آمریکا شکل می‌گیرد.

بنابراین به‌طور اساسی و زیربنایی محلی عمومی برای خریداران و فروشندگان ایجاد می‌شود تا برای قراردادهای سلف و آینده خود مذاکره کنند.